Każdy abonent telewizji satelitarnej zna ten moment kiedy w środku meczu albo filmu na ekranie nagle pojawiają się kratki obraz staje się nieczytelny albo całkiem znika a na dekoderze wyskakuje komunikat o braku sygnału i trudno się dziwić że pierwsza myśl brzmi co jest nie tak z anteną albo z operatorem dlatego w tym tekście krok po kroku opowiadam skąd biorą się zakłócenia obrazu w telewizji satelitarnej i co realnie można zrobić żeby sygnał był możliwie stabilny nawet przy gorszej pogodzie

Jak działa odbiór satelitarny w praktyce

Zacznijmy od krótkiego uporządkowania sytuacji sygnał telewizyjny jest nadawany z satelity na orbicie do anteny satelitarnej na dachu lub balkonie dalej trafia do konwertera LNB następnie przewodem koncentrycznym do dekodera a dopiero później przewodem HDMI lub innym do telewizora każde osłabienie lub błędne ustawienie na dowolnym odcinku tej drogi prędzej czy później kończy się problemami z obrazem

Nowoczesne dekodery DVB-S2 w tym popularne modele 4K od operatorów takich jak Canal+ Ultrabox+ 4K i Dualbox+ 4K oraz Polsat Box 4K Polsat Box 4K Lite czy Soundbox 4K pokazują w menu parametry jakości sygnału szczególnie warto patrzeć na poziom błędów BER oraz miarę jakości sygnału MER im wyższy MER tym większy zapas na deszcz śnieg i inne utrudnienia

Przyjmuje się że dla telewizji satelitarnej DVB-S2 rozsądną wartością minimalną MER jest około 12 dB natomiast realnie do stabilnego odbioru przy zmiennych warunkach pogodowych warto celować w co najmniej 15 dB lub więcej wtedy chwilowy deszcz czy lekki wiatr nie powodują natychmiastowego zaniku obrazu a dekoder ma zapas na korekcję błędów

Ustawienie anteny satelitarnej ma znaczenie

Jednym z najczęstszych powodów zakłóceń jest po prostu niedokładnie ustawiona antena satelitarna w Warszawie dla satelity Hot Bird kierunek to mniej więcej azymut około 190 stopni oraz elewacja w okolicach 30 stopni ale to są wartości wyjściowe a nie gwarancja poprawnego odbioru antena musi być ustawiona naprawdę precyzyjnie i solidnie zamocowana

W praktyce wygląda to tak że instalator ustawia najpierw uchwyt pionowo dokręca maszt sprawdza żeby nie było luzów a dopiero później wykonuje regulację elewacji i azymutu korzystając z miernika sygnału satelitarnego dzięki temu może nie tylko znaleźć satelitę ale też dobrać dokładne ustawienie na maksymalny MER i minimalne błędy BER

Jeżeli antena była montowana samodzielnie bez miernika często kończy się to ustawieniem z użyciem samego dekodera i wskaźnika poziomu na ekranie co zwykle wystarcza na słoneczną pogodę ale przy pierwszym mocniejszym deszczu objawia się zanikami lub „kostkowaniem” obrazu w takiej sytuacji naprawdę warto rozważyć kontakt z monterem, instalatorzy anten telewizyjnych oferują pomoc techniczną także przy poprawkach istniejących instalacji i potrafią wycisnąć z anteny znacznie więcej niż daje ustawienie na oko

Stabilny montaż uchwytu i czaszy

Nawet najlepiej ustawiona antena nie pomoże jeśli uchwyt porusza się przy silniejszym wietrze dlatego przy montażu trzeba zadbać o masywny wspornik odpowiednie kołki w ścianie i takie ustawienie żeby czasza nie była narażona na przypadkowe uderzenia na przykład drzwi balkonowych czy ruch rolety

Na rynku popularne są anteny stalowe i aluminiowe różnych producentów między innymi Corab czy inni krajowi producenci stosuje się czasze o średnicy około 80 cm do typowych instalacji oraz większe na bardziej wymagające lokalizacje dobór średnicy nie jest przypadkowy im większa czasza tym większy zapas sygnału ale też większe obciążenie wiatrem i wyższe wymagania względem uchwytu

Konwerter LNB jako częste źródło kłopotów

Kolejnym elementem który ma ogromny wpływ na jakość odbioru jest konwerter LNB jeśli jest zużyty zalany wodą lub mechanicznie uszkodzony potrafi powodować nagłe spadki sygnału przy zmianie temperatury lub wilgotności kiedy na ekranie od czasu do czasu znika obraz a poziom MER skacze w dół i w górę warto właśnie od konwertera zacząć diagnostykę

W instalacjach z jednym dekoderem stosuje się najczęściej konwertery typu Single w układach z dwoma dekoderami lub nagrywarką przydają się modele Twin w domach z wieloma odbiornikami często spotyka się konwertery Quad albo Octo a w nowoczesnych systemach szczególnie przy instalacjach w blokach popularne są konwertery Unicable SCR i Unicable II które umożliwiają doprowadzenie sygnału do kilku tunerów jednym przewodem

Konwerter musi być dobrany do typu instalacji a jego mocowanie na wysięgniku anteny wymaga dokładnej regulacji obrotu tak zwanego kąta skręcenia polaryzacji drobna korekta o kilka stopni potrafi wyraźnie podnieść poziom MER co w praktyce przekłada się na stabilny obraz także podczas ulewy dlatego przy poważniejszych problemach dobry monter nie tylko wymieni LNB na nowy ale także dokładnie skontroluje jego ustawienie

Przewody koncentryczne i złącza F

Często pomijanym ale bardzo ważnym elementem całej instalacji są przewody koncentryczne i złącza F jeżeli kabel jest stary popękany albo przez lata leżał na dachu bez ochrony przed słońcem czy wodą jego parametry znacząco się pogarszają co widać w postaci gorszego MER oraz większej wrażliwości na deszcz lub śnieg

Do instalacji satelitarnych warto stosować kabel o dobrym ekranowaniu z żyłą z pełnej miedzi a nie ze stalowym rdzeniem pokrytym miedzią ważny jest też solidny oplot i folia ekranująca które ograniczają wpływ zakłóceń z zewnątrz między innymi od sieci LTE i 5G dodatkowo wszystkie zewnętrzne złącza F powinny być starannie zaciśnięte zabezpieczone przed wodą i najlepiej osłonięte gumowymi osłonkami lub taśmą samowulkanizującą

Jeśli w domu znajduje się kilka dekoderów i sygnał jest rozdzielany na przykład przez multiswitch lub rozgałęźniki jakość przewodów i złącz ma jeszcze większe znaczenie każdy dodatkowy element wprowadza tłumienie oraz ewentualne odbicia sygnału dlatego w rozbudowanych instalacjach zdecydowanie warto zaufać fachowcom instalatorzy zapewniają wsparcie po montażu oraz w razie potrzeby modernizują starsze układy tak aby działały z nowymi dekoderami 4K lub systemami Unicable

Zakłócenia od sieci komórkowych i innych nadajników

W aglomeracji takiej jak Warszawa coraz częściej źródłem problemów z obrazem okazują się silne sygnały z nadajników GSM LTE lub 5G pracujących w pasmach zbliżonych do zakresu częstotliwości pierwszej pośredniej z konwertera czyli około 950 do 2150 MHz jeżeli antena znajduje się blisko masztu telefonii komórkowej albo na dachu wysokiego budynku z widokiem na kilka stacji bazowych możliwe są zakłócenia które objawiają się nagłym spadkiem jakości odbioru na niektórych transponderach

Rozwiązaniem bywa zastosowanie konwertera o lepszym ekranowaniu lub modeli przystosowanych do pracy w otoczeniu silnych sygnałów naziemnych czasami używa się także filtrów montowanych na przewodzie koncentrycznym ograniczających pasmo zakłócające w praktyce jednak najlepszy efekt przynosi rozsądny dobór miejsca montażu anteny oraz solidny przewód z dobrym ekranowaniem a przy bardziej złożonych przypadkach pomocny okazuje się pomiar specjalistycznym miernikiem który potrafi pokazać poziom zakłóceń w różnych częstotliwościach

Pogoda deszcz śnieg i liście na drodze sygnału

Telewizja satelitarna jest z natury wrażliwa na silne opady deszczu i mokrego śniegu ponieważ sygnał musi pokonać długą drogę przez atmosferę dlatego nawet idealnie ustawiona antena przy bardzo intensywnym deszczu może mieć chwilowe spadki MER tak zwane tłumienie deszczowe natomiast jeśli zakłócenia pojawiają się już przy lekkiej mżawce to najczęściej znak że instalacja ma za mały zapas jakości

Typowe przyczyny to zbyt mała średnica czaszy niedokładne ustawienie anteny zużyty konwerter lub słabe przewody jeżeli na talerzu okresowo gromadzi się śnieg albo lód warto zadbać o jego regularne usuwanie oczywiście w sposób bezpieczny z zachowaniem ostrożności a najlepiej tak zamontować antenę aby dostęp był możliwy bez ryzykownych akrobacji na dachu

Warto też zwrócić uwagę na przeszkody znajdujące się na drodze sygnału drzewa rosnące w linii między anteną a satelitą budynek sąsiada czy nawet metalowe elementy balustrady potrafią istotnie osłabić odbiór szczególnie gdy liście pojawiają się dopiero wiosną i nagle jakość sygnału spada chociaż zimą było w porządku w takim przypadku jedynym sensownym rozwiązaniem bywa zmiana lokalizacji anteny na przykład na wyższą część ściany lub inny narożnik budynku co zwykle i tak najlepiej powierzyć monterowi

Parametry MER i BER jak je czytać

W menu wielu dekoderów oprócz prostego paska „siła” i „jakość” dostępne są bardziej szczegółowe parametry takie jak MER oraz BER czyli współczynnik błędów przed korekcją i po korekcji dla zwykłego użytkownika mogą brzmieć obco ale w praktyce są bardzo użyteczne przy diagnozowaniu zakłóceń

Im wyższy MER tym lepsza jakość sygnału i większy margines bezpieczeństwa przed zanikiem obrazu w telewizji naziemnej DVB-T2 dla modulacji 256 QAM za minimalny poziom MER uznaje się około 29 dB a typowo dąży się do co najmniej 32 dB i więcej w telewizji satelitarnej DVB-S2 skala jest inna lecz zasada pozostaje podobna minimalne wartości w okolicach 12 dB pozwalają na odbiór natomiast w praktyce przy instalacjach domowych lepiej mieć 15 dB lub wyżej szczególnie jeżeli antena jest narażona na wiatr lub opady

Gdy odczyty MER są niskie a BER rośnie przy każdej zmianie pogody oznacza to że instalacja pracuje bez zapasu i wystarczy niewielkie pogorszenie warunków aby obraz zaczął zanikać w takim momencie dobrze jest wezwać instalatora który za pomocą profesjonalnego miernika potrafi wskazać czy problem leży w ustawieniu anteny słabym LNB czy przewodach i złączach dzięki temu można uniknąć przypadkowych wymian sprzętu które nic nie dają

Dekoder satelitarny i ustawienia w menu

Zdarza się że obraz się zacina a przyczyną nie jest sama antena tylko ustawienia dekodera lub sposób jego podłączenia nowoczesne odbiorniki 4K z oferty Canal+ i Polsat Box mają zwykle rozbudowane menu konfiguracji gdzie można sprawdzić listę transponderów typ modulacji DVB-S2 ustawienia DiSEqC przy instalacjach na kilka satelitów oraz parametry pracy z konwerterami Unicable

Jeśli instalacja została zmieniona na przykład dodano drugi konwerter lub multiswitch a w dekoderze pozostała stara konfiguracja może to powodować okresowe zaniki sygnału na części kanałów dlatego po każdej większej przeróbce warto przejrzeć ustawienia na ekranie i w razie wątpliwości skorzystać z instrukcji operatora lub po prostu poprosić montera o pełne uruchomienie i przetestowanie całego zestawu łącznie z funkcjami sieciowymi LAN i WI FI

Nowe dekodery satelitarne i internetowe OTT umożliwiają dostęp do usług streamingowych dlatego nawet gdy satelita ma chwilowy problem część treści można oglądać przez internet natomiast nie zmienia to faktu że dobrze zrobiona instalacja antenowa pozostaje podstawą stabilnego odbioru szczególnie w czasie transmisji na żywo gdzie opóźnienia internetu mogą być zauważalne

Typowe objawy i co po kolei sprawdzić

Żeby uporządkować temat warto zebrać najczęstsze objawy i typowe przyczyny w jednej tabeli tak aby łatwo było sprawdzić od czego zacząć diagnostykę gdy obraz przestaje być stabilny

Objaw	Możliwe przyczyny	Co sprawdzić
Zanik obrazu tylko przy silnym deszczu	Zbyt mała czasza niedokładne ustawienie anteny słaby zapas MER	Sprawdzić odczyty MER i BER skontrolować mocowanie i położenie anteny rozważyć korektę przez montera
Częste przerwy w obrazie przy zmianach temperatury	Zużyty lub zalany wodą konwerter LNB słabe złącza na zewnątrz	Obejrzeć konwerter i wtyki na zewnątrz sprawdzić czy nie ma śladów wilgoci rozważyć wymianę LNB
Problemy tylko z częścią kanałów	Błędna konfiguracja dekodera kłopot z wybranym transponderem słaby przewód	Sprawdzić parametry dla danego transpondera w menu dekodera obejrzeć kabel oraz rozgałęźniki
Nagłe skoki jakości w ciągu dnia	Zakłócenia z nadajników GSM LTE 5G niestabilny uchwyt anteny wiatr	Skontrolować stabilność uchwytu oraz kierunek anteny rozważyć wymianę przewodu na lepiej ekranowany

Kiedy wystarczy samodzielna kontrola a kiedy wezwać montera

Wiele prostych rzeczy można sprawdzić samemu bez specjalistycznego sprzętu można upewnić się że przewody są dobrze wpięte dekoder nie stoi w miejscu o bardzo wysokiej temperaturze zasilacz jest sprawny a kabel od anteny nie jest zagięty na ostrym łuku albo przygnieciony oknem

Jeżeli jednak zakłócenia powtarzają się mimo tych podstawowych działań lub na ekranie regularnie pojawia się komunikat o braku sygnału przy normalnej pogodzie rozsądniej jest skorzystać z pomocy specjalisty doświadczeni monterzy anten satelitarnych oferują pomoc techniczną nie tylko przy pierwszym montażu ale także przy korektach modernizacji oraz rozbudowie instalacji na przykład o dodatkowe dekodery czy moduły CAM CI+

Przy dobrze wykonanej instalacji technik może od razu zmierzyć parametry MER oraz BER na różnych transponderach ustawić antenę z dużą dokładnością dopasować konwerter oraz przewody i od razu zweryfikować działanie na konkretnych kanałach dzięki temu użytkownik zyskuje spokój że instalacja została sprawdzona od A do Z a w razie późniejszych problemów może wrócić do tego samego instalatora który zna już dany system

Krótka lista praktycznych wskazówek

Na koniec kilka konkretnych porad które zdecydowanie ułatwiają życie abonentom telewizji satelitarnej szczególnie w rejonach o zmiennej pogodzie

• Regularnie zerkaj w menu dekodera na parametry jakości odbioru i reaguj gdy MER wyraźnie spada lub kiedy rośnie liczba błędów BER
• Dbaj o przewody koncentryczne szczególnie na zewnątrz unikaj przedłużania ich przypadkowymi złączkami w mieszkaniu
• Nie zakrywaj anteny dodatkowymi osłonami z tworzywa lub metalowej siatki które mogą działać jak dodatkowa przeszkoda dla sygnału
• Jeżeli planujesz dołożyć kolejny dekoder lub moduł CAM zaplanuj z góry czy instalacja ma obsługiwać system z wieloma odbiornikami i dobierz odpowiedni typ konwertera lub multiswitcha
• W razie wątpliwości nie wahaj się skorzystać z usług instalatora bo jednorazowa regulacja profesjonalnym miernikiem często rozwiązuje serię problemów z obrazem których samodzielnie trudno się pozbyć

Dobrze wykonana i utrzymana instalacja satelitarna nie wymaga ciągłego doglądania ale warto mieć świadomość że sygnał odbierany z orbity jest wymagający dla sprzętu i montażu jeżeli zadbamy o solidną antenę poprawnie ustawiony konwerter porządny przewód oraz sensowne ustawienia dekodera telewizja satelitarna potrafi działać stabilnie przez długie lata a wtedy ewentualne zakłócenia będą raczej wyjątkiem niż codziennym problemem

Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)