Przez lata przyzwyczailiśmy się, że telewizja satelitarna oznacza dużą metalową czaszę na ścianie lub dachu budynku, najczęściej w rozmiarze około 80 cm, taką jak popularne modele Corab ASC-800M-J czy ASC-800-C, które oferują zysk energetyczny w okolicach 37–38,5 dB w paśmie 10,7–12,75 GHz.
Od pewnego czasu widać jednak wyraźnie, że rynek rozwija się w kierunku anten panelowych, czyli płaskich konstrukcji typu Selfsat H30D+ czy Selfsat H50D, które mają postać prostokątnej płyty o grubości kilku centymetrów i wbudowany konwerter LNB.
W praktyce oznacza to, że użytkownik platform satelitarnych, takich jak Polsat Box czy Canal+, nie musi już godzić się na dużą, widoczną czaszę na elewacji, bo płaska antena panelowa potrafi zapewnić bardzo przyzwoity odbiór przy znacznie mniejszej ingerencji w wygląd budynku.
W tym tekście opowiem o tym, kiedy antena panelowa ma sens, jak wypada na tle klasycznej czaszy 80 cm, co trzeba wiedzieć o ustawieniu takiej anteny w okolicach Warszawy i na co zwrócić uwagę, żeby dekoder 4K od Polsat Box lub Canal+ pracował stabilnie także w gorszą pogodę.
Jak zbudowana jest typowa antena panelowa
Klasyczna antena satelitarna to paraboliczny reflektor, który zbiera sygnał z satelity i skupia go w punkcie ogniskowym, gdzie znajduje się konwerter LNB, natomiast w przypadku anteny panelowej rolę reflektora pełni płaska struktura z elementami promieniującymi ukrytymi pod obudową.
Przykładowy model Selfsat H30D+ ma wymiary około 517 x 277 x 58 mm i zysk anteny na poziomie 33,7 dBi, przy czym cały układ odbiorczy jest zamknięty w jednej bryle z wbudowanym LNB w wersjach Single, Twin lub Quad, co pozwala zasilić odpowiednio jeden tuner, dwa tunery albo instalację z wieloma odbiornikami.
Większa Selfsat H50D osiąga zysk 36,1 dBi przy wymiarach około 517 x 514 x 58 mm, co według producentów i dystrybutorów odpowiada dobrej czaszy offsetowej 80 cm i jest dostępna również w odmianach Single, Twin i Quad, dzięki czemu można ją stosować zarówno w mieszkaniach z jednym dekoderem, jak i w zestawach z kilkoma urządzeniami w różnych pokojach.
W gamie Selfsat są też modele takie jak H50M, które umożliwiają odbiór sygnału na kilka satelitów z przełączaniem DiSEqC, co interesuje osoby korzystające równocześnie z różnych pozycji orbitalnych, ale w typowych zastosowaniach dla Polsat Box oraz Canal+ w Polsce najważniejsza jest stabilna praca na pozycji Hot Bird, czyli w praktyce odpowiednik czaszy około 80 cm.
Dlaczego użytkownicy Polsat Box i Canal+ sięgają po anteny panelowe
Kiedy rozmawiam z abonentami Polsat Box lub Canal+, bardzo często pada pytanie, czy da się zamienić dużą czaszę na coś mniej widocznego, co nie będzie rzucało się w oczy na elewacji lub balkonie w bloku w Warszawie, Piasecznie czy Legionowie, i właśnie w takich sytuacjach antena panelowa bywa realną alternatywą.
Modele pokroju Selfsat H30D+ czy H30D2 są chętnie wybierane przez właścicieli mieszkań, gdzie wspólnota mieszkaniowa ogranicza montaż klasycznych czasz, natomiast płaska antena satelitarna montowana na uchwycie balkonowym lub na barierce często przechodzi bez problemu, bo wygląda raczej jak panel niż typowa czasza satelitarna.
W połączeniu z dekoderami 4K, takimi jak Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite, Soundbox 4K albo Ultrabox+ 4K i Dualbox+ 4K od Canal+, użytkownik dostaje dostęp do kanałów UHD, usług VOD oraz serwisów streamingowych przez internet, a sama antena ma po prostu zapewnić wystarczająco dobry sygnał w standardzie DVB-S2 z MER na poziomie co najmniej 15 dB, typowo nieco wyżej.
Osobną grupą są posiadacze kamperów, przyczep kempingowych i łodzi, którzy wybierają mobilne rozwiązania, takie jak zestawy Selfsat w wersjach z uchwytami mobilnymi albo automatyczne konstrukcje Megasat Campingman Portable ECO, ale zasada działania pozostaje podobna: mały panel zamiast dużej czaszy, możliwość szybkiego montażu i konfiguracji, a do tego współpraca z przenośnym dekoderem satelitarnym.
Zysk anteny panelowej a jakość odbioru
Jeżeli porównamy parametry katalogowe, to typowa czasza Corab ASC-800M-J ma zysk energetyczny około 38,5 dB przy częstotliwości 12,75 GHz, podczas gdy płaska Selfsat H50D oferuje według danych producenta zysk 36,1 dBi, więc różnica wynosi mniej więcej 2–2,5 dB na korzyść klasycznej czaszy.
Przy dobrej wiązce satelitarnej, takiej jak wiązki Hot Birda używane przez Polsat Box i Canal+, te kilka decybeli zapasu przekłada się głównie na odporność na opady deszczu czy śniegu, ponieważ minimalny współczynnik MER dla DVB-S2 to około 12 dB, a typowe wartości dające zapas to 15 dB lub więcej, więc przy poprawnym montażu panelowa Selfsat H50D zwykle mieści się w bezpiecznym zakresie.
W praktyce dobrze ustawiona antena panelowa H50D1 lub H50D2 potrafi zapewnić stabilny sygnał dla dwóch tunerów w warunkach miejskich, jeżeli nie ma przed nią wysokich przeszkód, takich jak drzewa czy sąsiednie budynki, choć w rejonach o słabszym poziomie sygnału lub na obrzeżach wiązki wciąż rozsądniej jest pozostać przy klasycznej czaszy 80 cm.
W opiniach użytkowników i instalatorów, które pojawiają się w opisach produktów Selfsat H30D2 i H50D2, przewija się stwierdzenie, że te anteny radzą sobie bardzo dobrze w miastach i na campingach, ale przy długotrwałych, intensywnych opadach deszczu zapas sygnału bywa mniejszy niż w przypadku dobrze ustawionej czaszy Corab ASC-800-C o zysku 38 dB, co w skrajnych sytuacjach może doprowadzić do zaniku odbioru niektórych transponderów.
Porównanie anteny panelowej i czaszy 80 cm
Żeby łatwiej było ocenić, kiedy antena panelowa ma sens, zestawiłem najczęściej spotykane parametry dla Selfsat H50D i jednej z popularnych czasz Corab 80 cm, na podstawie danych katalogowych dystrybutorów.
| Parametr | Selfsat H50D | Corab ASC-800M-J |
|---|
| Typ konstrukcji | Antena panelowa z wbudowanym LNB Single / Twin / Quad | Czasza offsetowa z miejscem na zewnętrzny konwerter LNB |
| Wymiary | Około 517 x 514 x 58 mm | Część robocza 799 x 720 mm |
| Zysk anteny | 36,1 dBi przy około 12,7 GHz | Do około 38,5 dB przy 12,75 GHz |
| Zastosowanie | Balkony, elewacje, kampery, miejsca z ograniczeniami estetycznymi | Domy jednorodzinne, budynki z łatwym dostępem do dachu lub ściany |
| Możliwość instalacji z wieloma odbiornikami | Wersje Twin i Quad dla dwóch lub kilku tunerów | Dobór dowolnego LNB Single, Twin, Quad, Octo w zależności od potrzeb |
Jak widać, różnica w zysku wynosi kilka decybeli, ale za to antena panelowa jest zdecydowanie bardziej dyskretna wizualnie, a w wersjach H50D2 czy H50D4 można obsłużyć zestaw z kilkoma dekoderami, co sprawdza się w mieszkaniach, gdzie nie ma zgody na montaż klasycznej czaszy na elewacji budynku.
W przypadku instalacji na domach jednorodzinnych w okolicach Wołomina, Otwocka czy Grodziska Mazowieckiego bardziej opłaca się zazwyczaj postawić na sprawdzoną czaszę 80 cm marki Corab, bo większy zapas zysku energetycznego lepiej radzi sobie z opadami i silniejszym wiatrem, zwłaszcza gdy antena jest zamontowana wysoko na dachu, gdzie obciążenie wiatrem bywa większe.
Ustawienie anteny panelowej na Hot Birda w rejonie Warszawy
Jeżeli korzystamy z usług Polsat Box lub Canal+ i chcemy odbierać sygnał z satelity Hot Bird w rejonie Warszawy, trzeba ustawić antenę na azymut około 190 stopni i elewację w okolicach 30 stopni, co pokrywa się z typowymi wartościami podawanymi w poradnikach dotyczących montażu anten satelitarnych dla tego obszaru.
Ważne, żeby maszt lub uchwyt anteny panelowej był zamocowany pionowo, ponieważ przekoszony uchwyt spowoduje, że skala elewacji na mocowaniu anteny będzie przekłamana i regulacja kąta wzniesienia okaże się dużo trudniejsza, co podkreślają zarówno instalatorzy, jak i autorzy poradników montażowych.
W praktyce wygodnie jest zrobić to w kilku krokach, skręcając antenę panelową wstępnie na azymut około południowy z lekkim przesunięciem w kierunku zachodnim, ustawić elewację w okolicy 30 stopni, a następnie wykonywać powolne ruchy w prawo i w lewo, obserwując poziom jakości sygnału i parametr MER na ekranie dekodera albo na zewnętrznym mierniku sygnału.
W dekoderach 4K Polsat Box oraz Canal+ znajdziemy w menu zakładki dotyczące konfiguracji anteny, gdzie widoczne są wskaźniki poziomu i jakości sygnału dla wybranego transpondera referencyjnego, co pozwala bardzo precyzyjnie znaleźć maksimum sygnału i sprawdzić, czy wartość MER w DVB-S2 oscyluje w granicach co najmniej 15 dB, co daje przyzwoity zapas na gorszą pogodę.
Kiedy lepiej zostać przy standardowej czaszy
Choć anteny panelowe wyglądają estetycznie i są wygodne w montażu, nie zawsze są najlepszym wyborem, szczególnie w instalacjach, gdzie użytkownik chce rozbudować system o kilka dekoderów i na przykład zastosować multiswitch oraz połączyć instalację satelitarną z naziemną telewizją DVB-T2 w jednym kablu.
W takim przypadku klasyczna czasza Corab 80 cm w połączeniu z odpowiednim konwerterem i dobrą zwrotnicą RTV-SAT daje większą elastyczność, bo można dobrać konwerter typu Quad lub Octo, a nawet zastosować system na kilka satelitów z odpowiednio zamontowanym uchwytem pod dodatkowe LNB, czego typowa panelowa Selfsat raczej nie oferuje w wersjach przeznaczonych dla standardowego użytkownika w Polsce.
Jeżeli mieszkaniec niewielkiej miejscowości pod Warszawą, na przykład w okolicach Mińska Mazowieckiego, ma miejsce na ścianie lub dachu i nie musi się przejmować estetyką osiedla, klasyczna czasza 80 cm będzie zwykle bezpieczniejszym wyborem pod względem zapasu energetycznego, zwłaszcza gdy dom jest położony w bardziej otwartym terenie, gdzie wiatr i opady bywają intensywne.
Warto też pamiętać, że antena panelowa ma stały, wbudowany konwerter LNB, więc w razie jego uszkodzenia konieczna jest wymiana całego urządzenia, natomiast w czaszy Corab wymieniamy po prostu sam konwerter, co przy dłuższym użytkowaniu instalacji bywa bardziej praktyczne i ułatwia serwis.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze anteny panelowej
W sklepach specjalistycznych można znaleźć kilka podstawowych rodzin anten panelowych Selfsat, takich jak H30D, H30D+, H30D2, H50D, H50D2 czy H50M, przy czym poszczególne wersje różnią się zarówno zyskiem, jak i liczbą wyjść LNB oraz możliwością pracy z kilkoma pozycjami satelitarnymi.
Z punktu widzenia abonenta Polsat Box lub Canal+ najważniejsze parametry to zysk anteny, liczba wyjść LNB, wymiary anteny oraz informacje, czy model jest przeznaczony do pracy na zewnątrz budynku, ponieważ część producentów wyraźnie zaznacza, że anteny panelowe nie nadają się do instalacji za szybą, gdyż szkło tłumi sygnał w paśmie satelitarnym.
Przy wyborze warto sprawdzić także opinie użytkowników oraz instalatorów, którzy na co dzień montują tego typu anteny i opisują w recenzjach, jak zachowują się poszczególne modele podczas opadów, silnego wiatru czy w instalacjach z kilkoma dekoderami, bo katalogowe parametry to jedno, a życie w warunkach miejskich to drugie.
Dobrym sygnałem jest obecność produktu w ofercie kilku dużych sklepów specjalistycznych z działem TV-SAT, bo zwykle oznacza to, że dane rozwiązanie zdobyło już jakąś popularność wśród użytkowników i monterów, czego przykładem są choćby serie Selfsat H30D+ oraz H50D z wbudowanymi konwerterami w wersjach Single i Twin.
Instalacja panelowej anteny satelitarnej w praktyce
Montaż anteny panelowej jest dość prosty, ale wciąż jest to czynność wymagająca dokładności, bo niewielkie odchylenie od właściwego kierunku potrafi obniżyć parametry sygnału i zmniejszyć margines bezpieczeństwa przy gorszej pogodzie, dlatego wiele osób decyduje się na skorzystanie z usług doświadczonego montera, który dysponuje miernikiem MER i BER oraz zna typowe warunki zabudowy w Warszawie i okolicach.
Najczęściej zaczyna się od solidnego przykręcenia uchwytu balkonowego lub ściennego, następnie montuje się do niego antenę panelową, prowadzi kabel koncentryczny do dekodera, na przykład Polsat Box 4K, Ultrabox+ 4K lub innego odbiornika DVB-S2, a dopiero na końcu wykonuje się precyzyjne ustawienie azymutu i elewacji, najlepiej z wykorzystaniem menu diagnostycznego dekodera lub profesjonalnego miernika.
Monterzy oferują pomoc techniczną także po zakończeniu montażu, na przykład gdy użytkownik postanowi dołożyć drugi dekoder lub wymienić odbiornik na nowszy model z obsługą 4K i funkcjami sieciowymi, dlatego warto od razu domówić przygotowanie okablowania w taki sposób, żeby później nie trzeba było kuć ścian i szukać prowizorycznych rozwiązań.
W instalacjach, gdzie użytkownik boi się samodzielnego montażu na wysokości, instalatorzy zapewniają wsparcie także w zakresie doboru uchwytów, zabezpieczenia przewodów i wykonania przejść przez elewację, co w blokach w Warszawie, Pruszkowie lub Piasecznie bywa bardzo wygodne, bo mieszkańcy nie muszą martwić się o formalności związane z montażem.
Antena panelowa a internet i dodatkowe usługi
W praktyce antena satelitarna, czy to panelowa, czy klasyczna czasza, odpowiada przede wszystkim za odbiór kanałów telewizyjnych, natomiast usługi internetowe i streaming opierają się na łączu IP, które może być realizowane przez operatora telekomunikacyjnego, sieć kablową lub ofertę internetową powiązaną z usługami telewizyjnymi.
Operatorzy tacy jak Canal+ czy Polsat Box oferują dekodery 4K z możliwością podłączenia do sieci przez LAN lub Wi-Fi, dzięki czemu użytkownik może korzystać z serwisów VOD i aplikacji streamingowych, niezależnie od tego, czy przed anteną pracuje panelowa Selfsat H50D, czy tradycyjna czasza Corab 80 cm, o ile tylko jakość sygnału satelitarnego utrzymuje się na stabilnym poziomie.
Dla osób, które chcą całkowicie odejść od anteny satelitarnej, dostępne są internetowe dekodery OTT, działające wyłącznie przez internet, jednak w takim przypadku temat anten panelowych znika, bo sygnał telewizyjny nie jest odbierany z orbity, tylko strumieniowany przez sieć, co ma sens tam, gdzie dostępne jest szybkie i stabilne łącze.
W praktyce coraz częściej spotyka się instalacje hybrydowe, gdzie użytkownik korzysta równocześnie z anteny panelowej dla telewizji satelitarnej oraz z szybkiego internetu od operatora, łącząc tradycyjne kanały DVB-S2 z bogatą ofertą treści na żądanie, co sprawdza się zwłaszcza u abonentów przywiązanych do konkretnych kanałów, ale lubiących też serwisy streamingowe.
Dla kogo antena panelowa będzie dobrym wyborem
Podsumowując praktyczne doświadczenia instalatorów i użytkowników, antena panelowa zamiast standardowej czaszy satelitarnej ma największy sens w sytuacjach, gdy priorytetem jest estetyka elewacji, niewielkie wymiary oraz możliwość montażu na balkonie lub uchwycie ściennym w miejscu, gdzie duża czasza 80 cm nie wchodzi w grę ze względu na ograniczenia administracyjne lub brak miejsca.
Jeżeli ktoś mieszka w bloku w Warszawie, Legionowie czy Piasecznie, korzysta z jednego lub dwóch dekoderów Polsat Box lub Canal+ i ma do dyspozycji balkon skierowany w odpowiednią stronę, płaska antena Selfsat H50D2 lub H30D2 będzie rozsądnym kompromisem pomiędzy dyskretnym wyglądem a stabilnością odbioru, pod warunkiem, że montaż zostanie wykonany starannie, najlepiej przez doświadczonego montera.
Z kolei w domach jednorodzinnych na obrzeżach aglomeracji, gdzie nie ma presji na ukrywanie anteny i gdzie użytkownik planuje rozbudowaną instalację z wieloma odbiornikami, multiswitchami i odbiorem telewizji na kilka satelitów, wciąż trudno zastąpić dobrze ustawioną czaszę Corab 80 cm, która daje większy zapas energetyczny i większą swobodę dalszej rozbudowy systemu.
Warto w takiej sytuacji skonsultować się z lokalnym instalatorem anten, który oceni warunki zabudowy, sprawdzi widoczność satelity i zaproponuje konkretne modele anten panelowych lub czasz, bazując na realnych doświadczeniach z montażu w danym rejonie, bo to właśnie praktyka pokazuje, czy w danej lokalizacji panelowa Selfsat poradzi sobie tak dobrze, jak wynika to z katalogu.
Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)