Kiedy patrzę na balkony bloków w Warszawie, na dachy domów w Ząbkach czy Wołominie, widzę mnóstwo starych talerzy satelitarnych z poodpryskiwaną farbą i rudymi plamami rdzy na uchwytach. Dla części użytkowników dopóki obraz jakoś działa, temat jest odkładany na później, aż do pierwszej poważniejszej awarii przy deszczu lub śniegu, gdy dekoder Polsat Box 4K czy Ultrabox+ 4K zaczyna zgłaszać brak sygnału na ulubionych kanałach. Wtedy pojawia się proste pytanie: czy rdzę jeszcze da się uratować, czy po prostu przyszedł czas na wymianę całej anteny.
Jak sprawdzić w jakim stanie jest zardzewiała antena
Zanim ktokolwiek zacznie odkręcać śruby albo zamawiać nową czaszę, warto spokojnie obejrzeć całą instalację, bo sama rdza na krawędzi talerza nie zawsze oznacza konieczność natychmiastowej wymiany, a prawdziwy problem często kryje się w uchwytach i wysięgniku. Proponuję zacząć od obejrzenia mocowania do ściany lub masztu, zwłaszcza w miejscach, gdzie uchwyt styka się z kołkami w elewacji lub z obejmą na rurze, bo tam korozja potrafi najbardziej osłabić metal i przy silnym wietrze może dojść do odgięcia lub urwania mocowania. Kolejny krok to kontrola wysięgnika, na którym wisi konwerter, ponieważ zardzewiały i osłabiony profil potrafi się ugiąć, a wtedy antena „patrzy” minimalnie gdzie indziej niż trzeba i stabilny odbiór DVB-S2 zaczyna znikać przy każdym mocniejszym podmuchu wiatru.
Następny element do oceny to sama czasza, szczególnie modele stalowe starszej generacji, gdzie przez lata lakier odłaził warstwami i na powierzchni odbijającej sygnał zrobiły się wżery, wygięcia oraz odkształcenia po uderzeniach lodu lub spadających kawałków śniegu. Przy umiarkowanej korozji na brzegach talerza odbiór może być jeszcze w porządku, ale jeśli odbicie nie jest już równomierne, zysk anteny spada i nawet dobry konwerter Inverto Black Ultra czy Opticum 4K Premium nie nadrobi tego przy gorszej pogodzie. Warto też zerknąć na złącze F i odcinek przewodu wychodzący spod czaszy, bo popękana izolacja i zielone osady na ekranie kabla świadczą o wnikaniu wilgoci, która psuje parametry sygnału w całej instalacji.
Kiedy rdzę można tylko oczyścić, a kiedy trzeba wymienić całą antenę
Jeżeli korozja dotyczy głównie śrub i powierzchniowych nalotów na krawędzi czaszy, a mocowanie ścienne wygląda solidnie, wystarczy często dokładne czyszczenie i wymiana części osprzętu, zwłaszcza gdy talerz ma średnicę 80 cm i jest to sprawdzony model w stylu Corab ASC 80. W sytuacji, gdy mocno skorodowały elementy nośne, czyli ramię konwertera, obejmy trzymające maszt lub uchwyty ścienne, instalatorzy telewizji cyfrowej bardzo często sugerują wymianę całego kompletu, bo naprawianie po kawałku takiej konstrukcji przestaje mieć sens i nie daje pewności na kolejne lata oglądania. Jeżeli czasza jest powyginana, ma dziury po korozji i widać, że wiatr już kiedyś porządnie nią „szarpał”, lepiej potraktować to jako dobry pretekst do modernizacji, szczególnie w sytuacji, gdy w domu działa nowoczesny dekoder 4K Polsat Box, Ultrabox+ czy Dualbox+ i oczekuje się stabilnego odbioru kanałów w wysokiej rozdzielczości.
Dlaczego zardzewiała antena psuje odbiór telewizji satelitarnej
Nawet jeśli na pierwszy rzut oka rdzawy talerz jeszcze jakoś się trzyma, problem wyłazi na wierzch w parametrach transmisji, bo standard DVB-S2 wymaga odpowiedniego marginesu jakości sygnału, a nie tylko „jakiegoś” poziomu siły mierzonego w dekoderze. Jednym z ważniejszych parametrów jest MER, czyli miara jakości modulacji, dla której przyjmuje się, że w DVB-S2 wartości minimalne zaczynają się około 12 dB, ale dopiero okolice 15 dB i wyżej dają spokojny odbiór bez wrażliwości na każdą chmurę czy deszcz. Zardzewiałe i rozchwiane mocowanie, ugięty wysięgnik oraz zdeformowana czasza potrafią „kroić” ten zapas jakości, przez co tuner Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite czy Soundbox 4K częściej gubi sygnał na transponderach o wyższych parametrach modulacji.
Do tego dochodzi kwestia konwertera, bo starsze modele montowane jeszcze przy pierwszych zestawach platform satelitarnych mają gorsze parametry szumowe i niższe wzmocnienie niż współczesne LNB z serii Inverto Black Ultra, Opticum 4K Premium czy różne konwertery Wideband oraz Unicable z ofert polskich sklepów branżowych. W połączeniu z czaszą, która przez korozję traci część powierzchni odbijającej i nie skupia sygnału tak efektywnie jak nowe anteny Corab, Fracarro Penta 85 czy Dipol DPL-120, otrzymuje się zestaw, który działa poprawnie tylko w idealnych warunkach pogodowych, a przy pierwszym śniegu MER leci poniżej wartości wymaganych do stabilnego odbioru. Z tego powodu monterzy podczas serwisów w Warszawie i okolicach często powtarzają jedno zdanie: jeżeli czasza jest zardzewiała w takim stopniu, że blacha pod palcem się kruszy, to żadna regulacja nie załatwi sprawy na dłużej i lepiej od razu wymienić antenę na nową o średnicy minimum 80 cm.
Czyszczenie zardzewiałej anteny – co można zrobić samodzielnie
Jeżeli po wstępnym oględzinach uznasz, że czasza jeszcze trzyma kształt, mocowanie nie ma poważnych ubytków i chcesz spróbować przywrócić instalację do lepszej formy, można zacząć od prostego zestawu narzędzi oraz środków, które większość osób ma w domu lub w garażu. Przy pracy na balkonie w Warszawie, Markach czy Piasecznie raczej nie ma problemu z dostępem, ale na dachu zawsze trzeba pomyśleć o bezpieczeństwie, bo upadek z wysokości dla paru dB MER nie jest wart ryzyka i w takich sytuacjach monterzy anten satelitarnych zdecydowanie się bardziej przydają. W podstawowym zestawie przydaje się odrdzewiacz w sprayu, kilka kluczy płaskich i nasadowych w typowych rozmiarach oraz szczotka druciana do oczyszczenia nalotu korozji z uchwytów i śrub, które po latach pracy na słońcu i deszczu potrafią „zespawać się” ze sobą.
- Oprysk śrub odrdzewiaczem i odczekanie kilku minut przed próbą odkręcenia
- Oczyszczenie powierzchni talerza z luźnej rdzy i brudu miękką szczotką
- Sprawdzenie, czy czasza nie jest wykrzywiona lub pęknięta przy mocowaniach
- Kontrola stanu uchwytu ściennego lub masztu oraz cybantów
- Oględziny wysięgnika konwertera i jego połączeń z czaszą
Po mechanicznym oczyszczeniu elementów metalowych można rozważyć zabezpieczenie ich farbą antykorozyjną, ale trzeba mieć świadomość, że malowanie nie cofnie osłabienia konstrukcji, a jedynie spowolni dalsze niszczenie i poprawi wygląd, co przy starych, cienkich uchwytach czasem daje tylko chwilowy efekt. W praktyce, gdy po oczyszczeniu okazuje się, że blacha jest cienka jak papier, a uchwyt pod ciężarem anteny już lekko się ugina, zdecydowanie rozsądniejszym ruchem jest wymiana całego talerza i osprzętu na nowe, solidne elementy z ocynkowanej stali i z grubszą blachą reflektora.
Wymiana zardzewiałej anteny na nową – jaką czaszę wybrać
Kiedy zapada decyzja o wymianie, pojawia się naturalne pytanie, jaki sprzęt wybrać, bo na rynku jest cała masa modeli o różnych średnicach, kształtach i parametrach, a w opisach produktów można znaleźć sporo marketingowych haseł, które nie zawsze są dla użytkownika zrozumiałe. W polskich sklepach z osprzętem TV-SAT bardzo często pojawia się model Corab ASC 80 P, czyli popularna stalowa czasza o wymiarach około 750 x 820 mm, z zyskiem energetycznym rzędu 37 dB dla pasma 10,7 GHz i nieco więcej dla wyższych częstotliwości, która jest stosowana zarówno w instalacjach Polsat Box, jak i Canal+. Alternatywą są większe czasze 90 cm i 100 cm, na przykład konstrukcje Famaval o zysku powyżej 40 dB lub modele Dipol DPL-120, które zapewniają większy zapas przy trudniejszych warunkach lub przy instalacjach na kilka satelitów z użyciem konwerterów typu monoblock.
| Rodzaj anteny | Przykładowy model | Zysk energetyczny | Zastosowanie |
|---|
| Czasza 80 cm stalowa | Corab ASC 80 P | ok. 37 dB dla 10,7 GHz | Standardowa instalacja Polsat Box lub Canal+ w Warszawie |
| Czasza 90 cm stalowa | Famaval 90 TRX-EL | ponad 40 dB | Większy zapas przy złej pogodzie lub instalacje na kilka satelitów |
| Czasza 120 cm stalowa | Dipol DPL-120 | powyżej 40 dB | Bardzo wymagające lokalizacje lub instalacje specjalne |
W warunkach Warszawy i Mazowsza spokojnie można założyć, że dla odbioru kanałów Polsat Box i Canal+ z satelity Hot Bird 13°E optymalna średnica czaszy to właśnie 80 cm, szczególnie gdy antena ma solidne mocowanie i stoi w miejscu osłoniętym od ekstremalnych podmuchów wiatru, ale nadal z widokiem na niebo w kierunku południowym. Dobrze jest też zwrócić uwagę na parametry mechaniczne, takie jak maksymalna prędkość wiatru, przy której antena zachowuje stabilność, oraz zakres regulacji azymutu i elewacji, bo dzięki temu łatwiej jest precyzyjnie ustawić talerz na wartości około 190 stopni azymutu i mniej więcej 30 stopni elewacji, które są typowe dla satelity Hot Bird obserwowanej z okolic Warszawy.
Konwerter – czy przy zardzewiałej antenie wymieniać także LNB
Bardzo często przy serwisie starej, zardzewiałej czaszy okazuje się, że zamontowany na wysięgniku konwerter pamięta jeszcze czasy pierwszych zestawów satelitarnych i ma oznaczenia, których trudno szukać dziś w katalogach producentów, co jest jasnym sygnałem, że modernizacja powinna objąć także tę część instalacji. Współczesne konwertery typu single, twin, quad, octo czy rozwiązania Unicable oferują nie tylko lepsze parametry szumowe, ale także większą stabilność pracy w szerokim zakresie temperatur, co ma znaczenie przy zimach, gdy metalowa konstrukcja anteny potrafi się rozszerzać i kurczyć, zmieniając nieco geometrię układu. W sklepach z osprzętem TV-SAT można znaleźć bogatą ofertę modeli takich marek jak Inverto, Opticum czy SAT Digital, w tym serie Black Ultra oraz konwertery 4K Premium, które dobrze współpracują z dekoderami Polsat Box 4K, Soundbox 4K, Ultrabox+ 4K oraz Dualbox+ 4K.
- Konwerter single – do jednego tunera lub modułu CAM CI+
- Konwerter twin – do dwóch niezależnych tunerów lub dekodera z dwiema głowicami
- Konwerter quad – do instalacji z wieloma odbiornikami w jednym mieszkaniu
- Konwerter octo – dla rozbudowanych układów z kilkoma dekoderami 4K
- Konwerter Unicable – dla nowoczesnych instalacji z jednym przewodem do kilku tunerów
Przy wymianie zardzewiałej anteny konkretny wybór konwertera warto dopasować do liczby odbiorników w domu oraz do tego, czy planowany jest w przyszłości kolejny dekoder, bo późniejsze dokładanie dodatkowych wyjść potrafi wymagać kolejnej wymiany LNB i ponownej regulacji anteny. Monterzy anten satelitarnych podkreślają też, aby przy dokręcaniu złącza F nie przesadzić z siłą, ponieważ zbyt mocne skręcenie może uszkodzić gwint lub gniazdo w konwerterze, a niedokręcone połączenie przepuszcza wilgoć, która z czasem psuje zarówno kabel, jak i samą głowicę antenową.
Kiedy warto wezwać montera zamiast walczyć samemu z zardzewiałą anteną
Na pierwszy rzut oka wymiana starej, zardzewiałej anteny wydaje się prostą czynnością, ale w praktyce bywa tak, że największy problem pojawia się przy ruszaniu skorodowanych śrub, które nie chcą się odkręcić albo urywają się w najmniej odpowiednim momencie, zostawiając resztki gwintu w uchwycie ściennym. Do tego dochodzi kwestia bezpiecznej pracy na wysokości, zwłaszcza gdy talerz znajduje się na dachu domu w okolicach Radzymina czy Legionowa, gdzie trzeba korzystać z drabiny, a podmuchy wiatru potrafią skutecznie utrudnić operowanie wygiętą, rdzewiejącą czaszą. Z tego powodu instalatorzy anten satelitarnych w Warszawie i okolicznych miejscowościach często oferują nie tylko montaż nowych zestawów, ale także demontaż starych, skorodowanych konstrukcji oraz pełną wymianę okablowania i osprzętu na nowe elementy odporne na warunki atmosferyczne.
Profesjonalny monter dysponuje zwykle miernikiem sygnału DVB-S2, który pokazuje nie tylko procentową skalę poziomu, ale także dokładne wartości MER i BER, co pozwala ustawić antenę dużo precyzyjniej niż „na oko” z paskiem jakości na ekranie telewizora. Dzięki temu da się tak skorygować azymut i elewację, aby uzyskać zapas kilku dB ponad wymagane minimum, co przekłada się na stabilny odbiór podczas deszczu, śniegu i silniejszego wiatru, a użytkownik zyskuje spokój, że dekoder 4K Polsat Box lub Canal+ BOX+ nie zgubi obrazu w kluczowym momencie transmisji sportowej lub filmu. Monterzy oferują też pomoc techniczną po montażu, więc w razie późniejszych problemów można liczyć na ponowną regulację czy wymianę uszkodzonego elementu bez konieczności samodzielnego wspinania się po dachu przy pierwszej awarii.
Jak poprawnie ustawić nową antenę po wymianie zardzewiałej czaszy
Po zamontowaniu nowej czaszy i świeżego konwertera przychodzi moment ustawiania anteny, który decyduje, czy modernizacja po walce z korozją faktycznie przyniesie oczekiwany efekt w postaci stabilnej jakości obrazu na dekoderze Polsat Box lub Canal+. W rejonie Warszawy talerz kieruje się na satelitę Hot Bird 13°E z azymutem około 190 stopni, licząc od północy, oraz elewacją w okolicach 30 stopni, co w praktyce oznacza skierowanie czaszy lekko w prawo od południa i podniesienie jej tak, aby widziała niebo bez przeszkód w postaci drzew czy sąsiednich budynków. Te wartości są dobrym punktem startowym, ale precyzyjna regulacja wymaga powolnych, niewielkich ruchów w poziomie i pionie, aż paski jakości sygnału na dekoderze lub mierniku MER pokażą stabilne, wysokie wskazania bez gwałtownych spadków przy lekkim dotknięciu anteny.
- Wstępne ustawienie azymutu na około 190 stopni z lekkim marginesem do regulacji
- Podniesienie elewacji do około 30 stopni na skali uchwytu anteny
- Delikatne ruchy w poziomie w poszukiwaniu maksimum jakości sygnału
- Precyzyjna korekta elewacji w górę lub w dół na podstawie MER
- Dociągnięcie śrub mocujących po znalezieniu najlepszego położenia
Warto pamiętać, że przy dokręcaniu śrub antena potrafi minimalnie się przesunąć, dlatego dobrym nawykiem jest końcowa kontrola parametrów odbioru na kilku transponderach, w tym tych o wyższej modulacji, które są bardziej wrażliwe na błędy ustawienia. Instalatorzy podkreślają również, że po ustawieniu anteny dobrze jest sprawdzić przewód między czaszą a dekoderem oraz jakość połączeń w gniazdach, bo nawet najlepsza czasza Corab ASC 80 czy Fracarro Penta 85 nie pokaże pełni możliwości, jeśli na drodze sygnału pojawiają się straty i odbicia powodowane przez zniszczony kabel lub kiepsko zaciśnięte złącze F.
Modernizacja instalacji po wymianie zardzewiałej anteny
Wymiana zardzewiałej anteny bardzo często staje się punktem wyjścia do szerszej modernizacji całej instalacji, szczególnie tam, gdzie przez lata dochodziło kolejnych odbiorników, rozgałęźników i przewodów układanych bez większego planu, co dziś utrudnia utrzymanie porządku i diagnostykę usterek. Przy okazji montażu nowej czaszy o średnicy 80 lub 90 cm można uporządkować okablowanie, wymienić stare przewody na nowoczesne kable z pełnej miedzi o dobrym ekranowaniu oraz zastosować lepsze uchwyty ścienne lub masztowe, które łatwiej wytrzymają kolejne lata pracy na słońcu, deszczu i mrozie. Dla użytkowników planujących odbiór w kilku pokojach dobrą drogą jest zastosowanie konwertera typu quad lub octo, który zapewnia niezależne sygnały dla wielu dekoderów, ewentualnie rozwiązania Unicable, pozwalającego na obsługę kilku tunerów po jednym przewodzie przy odpowiednio dobranych urządzeniach końcowych.
Przy zmianie anteny można też pomyśleć o tym, aby przygotować instalację pod współpracę z internetowymi dekoderami OTT oraz modułami CAM CI+, bo część widzów stopniowo przechodzi na odbiór mieszany, łącząc telewizję satelitarną DVB-S2 z usługami internetowymi w ramach jednego zestawu. Zarówno Polsat Box, jak i Canal+ oferują dekodery 4K z dostępem do sieci oraz odbiorniki OTT, a część nowoczesnych telewizorów współpracuje z modułami CAM CI+, więc porządnie wykonana i zmodernizowana instalacja antenowa staje się tylko jednym z elementów domowego systemu, na którym przez długie lata można opierać kolejne urządzenia bez konieczności ponownego kucia ścian i wymiany sprzętu na dachu.
Prosta decyzja: ratować czy wymienić zardzewiałą antenę
Na koniec warto spojrzeć na zardzewiałą antenę satelitarną bez sentymentu, bo nawet jeśli talerz pamięta czasy pierwszych zestawów satelitarnych w Warszawie, nie ma sensu kurczowo trzymać się konstrukcji, która po latach pracy na mrozie, deszczu i wietrze po prostu nie spełnia wymagań nowoczesnej telewizji HD i 4K. Jeśli korozja jest niewielka i dotyczy głównie śrub, można pokusić się o ich wymianę, oczyszczenie uchwytów i ewentualne przemalowanie, ale przy mocno przerdzewiałych elementach nośnych rozsądniej jest bez wahania postawić na nową czaszę Corab, Famaval lub Dipol z odpowiednio dobranym konwerterem Inverto, Opticum czy SAT Digital. Jeżeli do tego dochodzi brak doświadczenia w pracy na wysokości, zdecydowanie lepiej zdać się na instalatora anten satelitarnych, który przywiezie ze sobą miernik DVB-S2, odpowiednie narzędzia i zaproponuje takie ustawienie oraz modernizację instalacji, żeby spokojnie zapomnieć o rdzy na kolejne lata oglądania telewizji Polsat Box lub Canal+.
Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)