Cześć ! Jeśli tu trafiłeś, to pewnie zastanawiasz się, jak ugryźć temat instalacji satelitarnej. Może właśnie podpisałeś umowę z Polsat Box lub Canal+ i chcesz mieć pewność, że wszystko zadziała jak należy. A może Twój stary sprzęt zaczyna odmawiać posłuszeństwa przy gorszej pogodzie i obraz na telewizorze przypomina rozsypane klocki ? Jako osoba, która od lat zajmuje się tematyką RTV-SAT, postaram się w prosty i zrozumiały sposób wyjaśnić, czym jest konwerter satelitarny i dlaczego jego właściwy dobór jest tak istotny dla jakości odbioru. To nie jest żadna czarna magia, a dobrze dobrane urządzenie pozwoli cieszyć się telewizją w jakości 4K bez zakłóceń.

Czym właściwie jest konwerter i po co on jest ?

Zacznijmy od podstaw. Konwerter, często nazywany skrótem LNB (Low Noise Block), to małe urządzenie zamontowane na wysięgniku anteny satelitarnej. Patrząc na talerz, to ta "puszka" na jego końcu. Jego zadanie jest niezwykle ważne. Wyobraź sobie, że Twoja antena satelitarna to wielkie ucho, które zbiera bardzo słabe sygnały wysyłane z satelity krążącego tysiące kilometrów nad Ziemią. Sygnał ten ma bardzo wysoką częstotliwość i jest zbyt słaby, by przesłać go zwykłym kablem do dekodera.

I tu do gry wchodzi konwerter, który wykonuje trzy podstawowe czynności:

• Zbiera sygnał radiowy skupiony przez czaszę anteny w jednym punkcie.
• Wzmacnia ten bardzo słaby sygnał.
• Zmienia jego wysoką częstotliwość na niższą, tak aby mógł być bez strat przesłany kablem koncentrycznym do Twojego dekodera.

Mówiąc prościej, bez konwertera cała instalacja jest bezużyteczna. A jakość tego małego elementu ma bezpośredni wpływ na to, czy będziesz oglądać mecz w idealnej jakości, czy walczyć z zanikającym obrazem podczas deszczu. Słaby konwerter to gwarancja problemów, zwłaszcza przy wymagających kanałach 4K.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze konwertera ?

Kiedy przeglądasz oferty sklepów internetowych, możesz poczuć się przytłoczony ilością modeli i parametrów. Spokojnie, zaraz wszystko wyjaśnię. Są dwa główne parametry, na które powinieneś zwrócić uwagę.

Współczynnik szumów (Noise Figure)

To jeden z najważniejszych parametrów technicznych. Wyrażany jest w decybelach (dB). Mówiąc najprościej, określa on, jak mało szumów własnych konwerter dodaje do odbieranego sygnału. Im niższa wartość tego współczynnika, tym lepiej. Nowoczesne konwertery renomowanych firm, takich jak Inverto, Corab czy GT-SAT, mają współczynnik szumów na poziomie 0,1 dB lub 0,2 dB. Unikaj urządzeń z parametrem 0,5 dB lub wyższym, bo to już technologia sprzed lat. Niższy współczynnik szumów oznacza czystszy sygnał, co jest niezwykle ważne przy słabych transponderach lub w trudnych warunkach pogodowych.

Wzmocnienie (Gain)

Ten parametr, również wyrażany w decybelach (dB), mówi nam, jak mocno konwerter wzmacnia sygnał przed wysłaniem go do dekodera. Zazwyczaj wartość ta waha się od 50 do 65 dB. Mogłoby się wydawać, że im więcej, tym lepiej, ale to nie do końca prawda. Zbyt duże wzmocnienie może prowadzić do przesterowania sygnału, zwłaszcza w instalacjach z krótkim kablem, co również powoduje problemy z odbiorem. Optymalna wartość to około 55-60 dB. Producenci dobierają ten parametr tak, aby był odpowiedni do większości standardowych instalacji, więc nie musisz się tym przesadnie przejmować, o ile wybierasz sprzęt sprawdzonej marki.

Rodzaje konwerterów i ich zastosowanie

Przejdźmy do sedna sprawy. Wybór typu konwertera zależy głównie od tego, ile odbiorników satelitarnych chcesz podłączyć i jakie funkcje mają one obsługiwać.

Konwerter Single

To najprostszy i najtańszy typ. Posiada jedno wyjście, do którego można podłączyć jeden dekoder satelitarny. Idealne rozwiązanie, jeśli masz w domu tylko jeden telewizor z dekoderem i nie planujesz rozbudowy. Sprawdzi się w małym mieszkaniu lub na działce.

Konwerter Twin

Jak sama nazwa wskazuje, ma dwa niezależne wyjścia. Możesz do niego podłączyć:

• Dwa osobne dekodery w dwóch różnych pokojach.
• Jeden dekoder z podwójną głowicą (typu PVR), np. Polsat Box 4K. Pozwala to na jednoczesne oglądanie jednego kanału i nagrywanie innego z zupełnie innego transpondera. Bardzo wygodna opcja.

To bardzo popularny wybór dla większości gospodarstw domowych, dający pewną elastyczność.

Konwerter Quad

Wyposażony jest w cztery niezależne wyjścia. Pozwala na podłączenie do czterech dekoderów lub dwóch dekoderów typu PVR. To rozwiązanie dla większej rodziny, gdzie każdy chce mieć dostęp do telewizji satelitarnej w swoim pokoju. To w zasadzie cztery konwertery Single w jednej obudowie.

Konwerter Octo

To już sprzęt do bardziej rozbudowanych instalacji. Posiada osiem niezależnych wyjść. Sprawdzi się w dużych domach jednorodzinnych lub małych pensjonatach. Zasada działania jest taka sama jak w przypadku konwertera Quad.

Konwerter Monoblock

To ciekawe rozwiązanie dla osób, które chcą odbierać sygnał z dwóch różnych satelitów (np. najpopularniejsza para Hotbird 13°E i Astra 19.2°E) na jednej antenie. Monoblock to dwa konwertery i przełącznik DiSEqC zintegrowane w jednej obudowie. Jego montaż jest prostszy niż instalacja dwóch oddzielnych konwerterów. Dostępne są wersje Single, Twin i Quad. Warto jednak pamiętać, że taki konwerter jest zoptymalizowany pod antenę o konkretnej wielkości, zazwyczaj 80-85 cm.

Technologia przyszłości, czyli konwertery Unicable (SCR/dCSS)

Dochodzimy do technologii, która staje się standardem w nowoczesnych instalacjach, zwłaszcza u abonentów Canal+. Jeśli masz lub planujesz zakup dekodera 4K Ultrabox+ lub 4K Dualbox+, ten rozdział jest dla Ciebie. Technologia Unicable (nazywana też SCR, a w nowszej wersji dCSS) pozwala na przesłanie sygnału do wielu odbiorników (lub wielu głowic w jednym dekoderze) za pomocą tylko jednego kabla koncentrycznego. To ogromne ułatwienie, szczególnie w istniejących budynkach, gdzie nie ma możliwości prowadzenia dodatkowych przewodów.

Jak to działa ? W dużym uproszczeniu, konwerter Unicable przydziela każdemu tunerowi jego własną, unikalną częstotliwość w kablu, dzięki czemu sygnały się nie zakłócają. Nowoczesne dekodery Canal+ wymagają tej technologii, aby w pełni wykorzystać swoje możliwości, takie jak oglądanie jednego kanału, nagrywanie drugiego i trzeciego w tle. Standard dCSS (Digital Channel Stacking Switch) to rozwinięcie Unicable i jest z nim w pełni kompatybilny. Pozwala na obsługę jeszcze większej liczby tunerów, nawet do 32 na jednym kablu.

Jeśli Twój operator wymaga technologii Unicable, szukaj konwerterów takich jak Inverto Unicable II IDLU-32UL40-UNB-OPP lub Corab C120 dCSS. Często mają one dodatkowe, tradycyjne wyjścia (Legacy), co pozwala na podłączenie również starszych dekoderów. Jeśli masz wątpliwości, czy poradzisz sobie z konfiguracją takiego systemu, warto skontaktować się z profesjonalnym instalatorem. Fachowcy dysponują odpowiednią wiedzą i miernikami, aby taka instalacja działała bez zarzutu.

Typ konwertera	Liczba odbiorników/tunerów	Liczba kabli od anteny	Główne zastosowanie
Single	1	1	Podstawowa instalacja z jednym dekoderem.
Twin	2 (lub 1 PVR)	2	Dwa dekodery lub jeden z nagrywaniem.
Quad	do 4	4	Instalacje z wieloma odbiornikami, np. w domu jednorodzinnym.
Unicable (dCSS)	do 32	1	Nowoczesne dekodery (np. Canal+ 4K Ultrabox+), instalacje z jednym kablem.

Konwerter a reszta instalacji – wszystko musi grać !

Musisz pamiętać, że nawet najlepszy konwerter nie zdziała cudów, jeśli pozostałe elementy instalacji będą niskiej jakości. To system naczyń połączonych.

Antena satelitarna

Wielkość ma znaczenie. Standardem w Polsce dla odbioru z satelity Hotbird jest antena o średnicy 80 cm. Zapewnia ona odpowiedni zapas sygnału na wypadek złej pogody. Jeśli mieszkasz w miejscu o gorszych warunkach odbioru lub po prostu chcesz mieć absolutną pewność stabilności, warto zainwestować w antenę 90 cm, np. marki Corab. Materiał też jest ważny. Anteny stalowe są tańsze, ale bardziej podatne na korozję. Anteny aluminiowe są lżejsze i trwalsze. Niezależnie od wyboru, antena musi być stabilnie zamocowana. Każdy ruch pod wpływem wiatru będzie powodował problemy z sygnałem.

Kabel koncentryczny

Często pomijany, a niezwykle istotny element. Tani, słabej jakości kabel może zniweczyć cały wysiłek. Wybieraj kable typu RG-6 o jak najniższym tłumieniu. Zwróć uwagę, aby był to przewód z rdzeniem z pełnej miedzi i gęstym, podwójnym oplotem. To zapewnia dobre ekranowanie przed zakłóceniami i minimalne straty sygnału na długości. Kable takie jak Triset-113 czy TechniSat cieszą się dobrą opinią. Przygotowując kabel, pamiętaj o prawidłowym zarobieniu złączy F. Niedokładne założenie złącza, gdzie choćby jeden drucik z oplotu dotknie głównej żyły, spowoduje zwarcie i brak sygnału.

Ustawienie anteny i jakość sygnału (MER)

Precyzyjne ustawienie anteny to podstawa. Dla Warszawy i okolic, celując w satelitę Hotbird 13°E, wartości te wynoszą około 190 stopni dla azymutu i około 30 stopni dla elewacji. Jednak to tylko wartości wyjściowe. Do precyzyjnego ustawienia niezbędny jest miernik sygnału satelitarnego. Współczesne mierniki pozwalają na pomiar nie tylko siły sygnału, ale również jego jakości, czyli parametru MER (Modulation Error Ratio). To miara "czystości" sygnału cyfrowego. Dla telewizji satelitarnej DVB-S2, minimalna wartość MER zapewniająca odbiór to około 12 dB, ale żeby mieć spokój w deszczowe dni, powinno to być 15 dB lub więcej. Dla porównania, w naziemnej telewizji DVB-T2 wartość ta powinna być znacznie wyższa, nawet powyżej 32 dB. Osiągnięcie wysokiego MER jest potwierdzeniem, że cała instalacja, od anteny po konwerter, jest wykonana prawidłowo.

Jaki konwerter do Polsat Box, a jaki do Canal+ ?

Chociaż obie platformy nadają z tego samego satelity Hotbird 13°E, to ich dekodery mają różne wymagania sprzętowe.

Instalacja dla Polsat Box

Dekodery takie jak Polsat Box 4K czy Polsat Box 4K Lite to nowoczesne urządzenia. Jeśli chcesz w pełni korzystać z funkcji nagrywania (PVR), potrzebujesz doprowadzić do dekodera dwa niezależne sygnały. Najprościej to osiągnąć, stosując konwerter typu Twin i prowadząc dwa kable do dekodera. Jeśli masz więcej odbiorników w domu, odpowiednim wyborem będzie konwerter Quad. W przypadku, gdy posiadasz tylko jeden dekoder bez funkcji nagrywania lub korzystasz z modułu CAM CI+ bezpośrednio w telewizorze, w zupełności wystarczy konwerter typu Single.

Instalacja dla Canal+

Tutaj sprawa jest nieco inna, szczególnie przy najnowszych dekoderach. Urządzenia takie jak 4K Ultrabox+ czy 4K Dualbox+ zostały zaprojektowane do pracy z technologią Unicable. Aby aktywować wszystkie ich funkcje, w tym jednoczesne oglądanie i nagrywanie kilku kanałów, niezbędny jest konwerter Unicable (SCR/dCSS). Podłączenie takiego dekodera do zwykłego konwertera Single lub Twin mocno ograniczy jego możliwości. Dlatego inwestycja w konwerter Unicable jest tutaj jak najbardziej wskazana. To rozwiązanie jest także świetne dla instalacji Multiroom, ponieważ pozwala na łatwe rozprowadzenie sygnału po domu jednym kablem. Jeśli nie czujesz się na siłach, aby samodzielnie montować i konfigurować taki system, pamiętaj, że monterzy oferują pomoc techniczną i profesjonalnie wykonają taką usługę.

Nowoczesne dekodery to nie tylko satelita

Warto też pamiętać, że współczesna telewizja to nie tylko sygnał z anteny. Dekodery oferowane przez Polsat Box i Canal+ to prawdziwe centra domowej rozrywki. Po podłączeniu do internetu (przez kabel LAN lub Wi-Fi) zyskujesz dostęp do ogromnych bibliotek VOD, serwisów streamingowych (np. HBO Max, Netflix), a także funkcji catch-up TV, pozwalającej oglądać programy emitowane nawet kilka dni wcześniej. Dostawcy, tacy jak Canal+, oferują nawet pakiety z dostępem do internetu. Istnieją również dekodery działające wyłącznie przez internet, jak Polsat Box Evobox Stream czy Canal+ BOX 4K. To dobra alternatywa dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą zamontować anteny satelitarnej.

Typowe problemy i ich możliwe przyczyny

Na koniec krótka lista problemów, z którymi możesz się spotkać, a które często są związane z konwerterem lub instalacją:

• Obraz "klatkuje" lub zanika podczas deszczu/śniegu: Najczęstsza przyczyna to zbyt mała antena lub stary, zużyty konwerter o wysokim współczynniku szumów. Sygnał jest na granicy odbioru i każde jego osłabienie powoduje problemy.
• Nie działają niektóre kanały: Może to być wina uszkodzonego konwertera, który nie przełącza się prawidłowo między polaryzacjami lub pasmami. Czasem problemem jest też źle ustawiony kąt skręcenia konwertera (skew).
• Dekoder PVR nie nagrywa jednego kanału, gdy oglądam inny: Prawdopodobnie masz konwerter typu Single, a dekoder wymaga dwóch niezależnych sygnałów z konwertera Twin.
• Brak sygnału na wszystkich kanałach: Może to oznaczać całkowite uszkodzenie konwertera, uszkodzenie kabla lub złącza F.

Wybór odpowiedniego konwertera to czynność, która ma duży wpływ na codzienne użytkowanie telewizji satelitarnej. Mam nadzieję, że ten artykuł rozjaśnił Ci nieco sytuację i pomoże w podjęciu właściwej decyzji. Pamiętaj, aby dopasować sprzęt do swoich potrzeb, liczby telewizorów i przede wszystkim do wymagań technicznych dekodera, który posiadasz lub zamierzasz kupić. Dobrze wykonana instalacja z komponentów dobrej jakości to inwestycja, która zapewni Ci spokój i doskonały odbiór przez wiele lat. A jeśli jakikolwiek etap montażu lub doboru sprzętu wydaje Ci się zbyt skomplikowany, zawsze możesz liczyć na wsparcie po montażu ze strony profesjonalnych instalatorów, którzy zrobią to za Ciebie szybko i fachowo.