Jeśli masz w domu talerz od Polsat Box lub Canal+ i zastanawiasz się, czy da się z niego wycisnąć coś więcej niż tylko płatne pakiety, to odpowiedź brzmi prosto : tak, można odbierać polskie kanały niekodowane, czyli nadawane w trybie FTA (Free To Air). W praktyce oznacza to, że przy dobrze ustawionej antenie satelitarnej, sprawnym konwerterze i rozsądnym dekoderze możesz oglądać część polskich stacji bez podpisywania kolejnej umowy lub dokładania dodatkowego abonamentu.
W codziennej pracy przy instalacjach anten w Warszawie często widzę, że klienci mają już sprzęt od operatora, ale nie wykorzystują go w pełni. Antena jest ustawiona na Hotbirda, dekoder ma opcję wyszukiwania kanałów niekodowanych, a mimo to lista programów ogranicza się tylko do tego, co jest w ofercie płatnej. Warto więc spokojnie uporządkować temat : jakie darmowe polskie kanały realnie da się odebrać z anteny satelitarnej, jakie urządzenia do tego się nadają i o co zadbać przy instalacji, żeby odbiór był stabilny, także przy gorszej pogodzie.
Na czym polega odbiór kanałów FTA
Polskie kanały niekodowane z satelity to programy nadawane bez systemu dostępu warunkowego, bez karty i bez konieczności opłacania pakietu. Najczęściej są to kanały tematyczne, stacje religijne, informacyjne, muzyczne lub sprzedażowe, ale zdarzają się również programy ogólnotematyczne. Ich lista zmienia się co jakiś czas, bo nadawcy testują emisje, przechodzą na inne transpondery lub całkiem rezygnują z emisji FTA, więc raz na jakiś czas warto ponowić skanowanie satelity w dekoderze.
W praktyce, jeśli antena satelitarna jest skierowana na satelitę Hotbird na pozycji orbitalnej 13°E, a do tego dekoder obsługuje standard DVB-S2 oraz ma wgrane aktualne oprogramowanie, można liczyć na odbiór kilku – kilkunastu polskich kanałów niekodowanych. Część z nich nadaje w rozdzielczości HD, część w SD, ale nawet kanał SD potrafi wyglądać przyzwoicie, jeśli sygnał jest stabilny, a przewód antenowy ma odpowiednią jakość.
Jakie polskie kanały FTA można odebrać
Lista darmowych polskich programów zmienia się, dlatego nie ma sensu przepisywać pełnego wykazu częstotliwości, który jutro może być już inny. Można jednak wskazać typowe grupy stacji, które od dłuższego czasu pojawiają się w ofertach FTA na Hotbirdzie :
- kanały religijne i społeczno – religijne, takie jak popularne stacje katolickie emitowane w języku polskim, często dostępne bez kodowania na transponderach o stabilnych parametrach;
- kanały informacyjne oraz publicystyczne, w tym stacje nadające programy na żywo z polskiej sceny politycznej i gospodarczej, chętnie oglądane przez widzów szukających alternatywy dla dużych grup medialnych;
- kanały tematyczne biznesowe, prezentujące analizy rynkowe, programy o inwestowaniu i gospodarce, dostępne niekodowanie w standardzie DVB-S2;
- stacje muzyczne, w tym kanały grające polską muzykę rozrywkową, taneczną i przeboje z ostatnich dekad, często w układzie kilku powiązanych programów o różnym profilu muzycznym;
- kanały z treściami zakupowymi oraz lifestyle, nastawione na prezentację produktów i usług, ale formalnie dostępne bez opłat z pozycji Hotbird.
Do tego dochodzą okazjonalne testy nowych programów, emisje dosyłowe oraz kanały adresowane do Polonii za granicą, które co jakiś czas zmieniają parametry. Z tego powodu najlepiej nauczyć się obsługi wyszukiwania kanałów w dekoderze zamiast liczyć na to, że lista FTA będzie zawsze aktualizować się sama.
Antena satelitarna a odbiór polskich kanałów niekodowanych
Podstawą odbioru kanałów FTA pozostaje poprawnie dobrana i zamontowana antena satelitarna. W rejonie Warszawy standardem jest czasza offsetowa o średnicy około 80 cm, produkowana między innymi przez firmę Corab, która dostarcza popularne modele stalowe i aluminiowe. W praktyce przy instalacjach na blokach i domach w województwie mazowieckim sprawdza się najczęściej talerz o średnicy 80 – 90 cm, który zapewnia odpowiedni zapas sygnału przy opadach deszczu czy śniegu.
Ważne jest nie tylko to, jaki talerz wybierzesz, ale też w jaki sposób zostanie zamocowany. Solidny uchwyt balkonowy lub ścienny, stabilna rura masztowa oraz odpowiednie kotwy do elewacji sprawiają, że wiatr nie przekręci anteny, a ustawiony raz azymut nie będzie uciekał. To właśnie ten etap montażu najczęściej decyduje, czy za rok odbiór nadal będzie stabilny, czy po pierwszej silniejszej wichurze sygnał zacznie zanikać.
Ustawienie anteny w Warszawie
Dla satelity Hotbird na pozycji 13°E w okolicach Warszawy przyjmuje się azymut około 190 stopni i elewację mniej więcej 30 stopni. W praktyce oznacza to, że talerz powinien być zwrócony lekko na południowy zachód, a jego czasza uniesiona pod takim kątem, aby konwerter widział satelitę ponad linią drzew, budynków czy kominów. Skala na uchwycie anteny traktowana jest orientacyjnie, dlatego dokładne ustawienie wykonuje się z pomocą miernika lub przynajmniej wskaźników poziomu sygnału w dekoderze.
Jeżeli instalacja powstaje na balkonie w blokach na Ursynowie, Bemowie czy Tarchominie, trzeba sprawdzić, czy barierka lub ściana nie zasłania fragmentu nieba w kierunku południowo – zachodnim. Czasami wystarczy przesunąć uchwyt o kilkadziesiąt centymetrów, żeby zniknęły problemy z gorszym odbiorem przy niskich częstotliwościach lub w czasie opadów. W takich sytuacjach pomoc dobrego instalatora często skraca całą przygodę z ustawianiem anteny do jednej wizyty.
Konwerter LNB i przewody antenowe
Kolejnym elementem, który ma duży wpływ na odbiór polskich kanałów niekodowanych, jest konwerter LNB. W typowej instalacji dla jednego dekodera stosuje się modele typu single, natomiast gdy sygnał ma trafić do dwóch lub kilku dekoderów, używa się konwerterów typu TWIN lub QUAD. W przypadku instalacji na kilka satelitów często montuje się konwertery monoblock, pozwalające na jednoczesny odbiór sygnału z Hotbirda oraz Astry.
Warto wybierać konwertery o niskim współczynniku szumów, z dobrymi parametrami stabilności, oferowane przez znane marki obecne w polskich sklepach z elektroniką satelitarną. Równie istotny jest przewód koncentryczny, najlepiej z żyłą wewnętrzną z pełnej miedzi, ekranowany oplotem i folią. Dobre kable, z odpowiednio zaciśniętymi złączami F, ograniczają straty sygnału na długich odcinkach, co jest szczególnie ważne, gdy dekoder znajduje się daleko od anteny, na przykład na parterze w domu piętrowym.
Parametr MER w instalacji satelitarnej
Przy ocenie jakości sygnału z satelity coraz częściej używa się parametru MER, czyli miary jakości sygnału cyfrowego. W telewizji satelitarnej DVB-S2 przyjmuje się, że minimalna wartość MER pozwalająca jeszcze odbierać programy bez zacięć to około 12 dB, natomiast wartości praktycznie zapewniające stabilny odbiór przy zwykłych warunkach pogodowych zaczynają się od mniej więcej 15 dB. Na miernikach instalatorskich wartości rzędu 16 – 18 dB i więcej oznaczają, że antena jest ustawiona precyzyjnie, a zapas na gorszą pogodę jest spokojnie wystarczający.
W przypadku instalacji naziemnej DVB-T2, gdzie stosuje się modulację 256 – QAM, wymogi co do MER są jeszcze wyższe. Przyjmuje się, że minimalna wartość pozwalająca na stabilny odbiór to około 29 dB, natomiast wyniki rzędu 32 dB i więcej uznaje się za typowe przy dobrze wykonanej instalacji. Te liczby pokazują, że nawet jeśli na ekranie sygnał wygląda podobnie, to margines bezpieczeństwa może być zupełnie inny i dlatego warto mierzyć nie tylko poziom sygnału, ale również jego jakość.
Dekodery Polsat Box i Canal+ a kanały FTA
Większość dekoderów satelitarnych oferowanych przez Polsat Box i Canal+ potrafi wyszukiwać kanały niekodowane, choć sposób obsługi bywa różny. Nowoczesne urządzenia 4K posiadają zwykle rozbudowane menu wyszukiwania, możliwość ustawienia listy ulubionych oraz obsługę standardu DVB-S2, co ułatwia korzystanie z darmowych programów nadawanych w wyższej rozdzielczości. Dla widza oznacza to możliwość korzystania z jednej anteny i jednego dekodera zarówno do pakietu płatnego, jak i do kanałów FTA.
Po stronie Canal+ można spotkać dekodery satelitarne 4K, takie jak modele obsługujące rozdzielczość Ultra HD z możliwością podłączenia do internetu i korzystania z serwisów VOD. Po stronie Polsat Box dostępne są dekodery 4K z funkcją podłączenia do sieci i obsługą usług dodatkowych, a także urządzenia zintegrowane z głośnikiem, które łączą funkcje dekodera i sprzętu audio. Każdy z tych dekoderów pozwala na włączenie ręcznego wyszukiwania kanałów, co w praktyce sprowadza się do wpisania częstotliwości, polaryzacji i symbol rate według bieżących danych.
Moduły CAM CI+ i telewizory z tunerem satelitarnym
Ciekawą alternatywą dla klasycznego dekodera są moduły CAM CI+ oferowane przez operatorów. W przypadku Polsat Box oraz Canal+ można zamówić moduły działające w gnieździe CI+ w telewizorze, dzięki czemu nie trzeba używać osobnego dekodera ani kolejnego pilota. Wbudowany tuner satelitarny telewizora obsługuje zarówno kanały płatne, jak i niekodowane, a lista programów FTA może być tworzona i sortowana bezpośrednio z poziomu menu odbiornika.
Takie rozwiązanie najlepiej sprawdza się w nowych telewizorach obsługujących DVB-S2 oraz standardy HEVC, ponieważ wiele transponderów z kanałami HD korzysta z bardziej efektywnych metod kompresji. Przy zakupie telewizora z myślą o odbiorze satelitarnym warto więc upewnić się, że model obsługuje modulację DVB-S2, kodek H.264 oraz H.265 / HEVC, a producent deklaruje współpracę z modułami CI+ operatorów satelitarnych dostępnych w Polsce.
Internet, OTT i połączenie z satelitą
Coraz częściej spotyka się zestawy, w których antena satelitarna odpowiada za odbiór tradycyjnych kanałów, a dodatkowo dekoder lub osobne urządzenie OTT zapewnia dostęp do serwisów internetowych. Operatorzy oferują dekodery działające zarówno po satelicie, jak i przez sieć, a obok nich urządzenia całkowicie internetowe, które nie wymagają anteny satelitarnej, lecz stabilnego łącza.
W praktyce, jeśli masz już poprawnie ustawioną antenę na Hotbirda i przyzwoity dekoder 4K, możesz wykorzystać go jednocześnie do odbioru kanałów FTA oraz płatnych pakietów, a internet zostawić do serwisów VOD, nagrywarek w chmurze czy aplikacji streamingowych. Dzięki temu darmowe polskie kanały niekodowane mogą stanowić uzupełnienie podstawowej oferty, szczególnie wtedy, gdy interesują cię niszowe tematy, stacje religijne lub kanały muzyczne poza głównymi pakietami.
Samodzielny montaż czy pomoc montera
Montaż anteny satelitarnej na pozór wygląda prosto, ale w praktyce to czynność wymagająca cierpliwości, podstawowej wiedzy oraz odpowiednich narzędzi. Trzeba dobrać miejsce montażu, sprawdzić tor widzenia w kierunku południowo – zachodnim, zamocować uchwyt, wypoziomować maszt, ustawić wstępnie azymut i elewację, a na końcu precyzyjnie doregulować położenie anteny, obserwując wskazania miernika MER. Do tego dochodzi jeszcze dobór złączy F, zarobienie przewodów i sprawdzenie, czy dekoder reaguje poprawnie na zmianę transponderów.
Z tego powodu w województwie mazowieckim dużą popularnością cieszą się lokalni instalatorzy anten, którzy oferują montaż, ustawianie i serwis zarówno anten satelitarnych, jak i naziemnych. Rekomendowani monterzy oferują pomoc techniczną nie tylko przy pierwszym uruchomieniu, ale też przy późniejszych problemach z odbiorem, na przykład po wymianie dekodera lub zmianie układu transponderów. Wielu klientów z Legionowa, Piaseczna czy Otwocka zamiast samodzielnie kręcić talerzem, woli zadzwonić do fachowca, który przyjedzie z miernikiem i ustawi antenę raz, a porządnie.
Rekomendowani instalatorzy zapewniają wsparcie po montażu, co ma znaczenie, gdy po kilku miesiącach okaże się, że chcesz rozbudować instalację o dodatkowy dekoder z funkcją multiroom lub dołożyć drugi talerz na kilka satelitów. Dobrze zaplanowana instalacja od razu uwzględnia możliwość pracy z wieloma odbiornikami, odpowiednią średnicę talerza oraz rozprowadzenie przewodów w mieszkaniu czy domu tak, aby późniejsze zmiany nie wiązały się z kuciem ścian.
Przykładowa tabela : satelita, typ odbioru, zastosowanie
Aby uporządkować temat, warto spojrzeć na prostą tabelę, która pokazuje różnice między odbiorem kanałów płatnych a niekodowanych z punktu widzenia użytkownika, który już ma antenę satelitarną lub dopiero planuje jej montaż :
| Rodzaj odbioru | Co jest potrzebne | Zalety dla widza |
|---|
| Kanały płatne od operatora (Polsat Box, Canal+) | Antena satelitarna na Hotbirda, dekoder operatora lub moduł CAM CI+, aktywna karta abonencka | Bogata oferta kanałów sportowych, filmowych, dokumentalnych; wsparcie techniczne operatora i aktualizacje list kanałów |
| Polskie kanały niekodowane FTA | Ta sama antena na Hotbirda, dekoder z obsługą DVB-S2 lub tuner satelitarny w telewizorze, opcjonalnie miernik do ustawienia anteny | Brak opłat za oglądanie tych kanałów, dostęp do dodatkowych stacji informacyjnych, religijnych i muzycznych, możliwość pracy równolegle z ofertą płatną |
| Odbiór internetowy (OTT) | Dekoder OTT lub aplikacja w telewizorze, stabilne łącze internetowe, umowa z dostawcą usługi streamingowej | Dostęp do bibliotek VOD, możliwość cofania programów, brak konieczności montażu anteny satelitarnej w niektórych lokalizacjach |
Jak praktycznie skorzystać z niekodowanych kanałów
Jeżeli masz już talerz od Polsat Box lub Canal+ skierowany na Hotbirda, najprościej zacząć od sprawdzenia ustawień dekodera. W menu zwykle znajdziesz dział poświęcony ręcznemu lub automatycznemu wyszukiwaniu kanałów niekodowanych, gdzie można wybrać satelitę, zakres częstotliwości oraz rodzaj wyszukiwania. Warto zaznaczyć opcję, która pozostawia listę kanałów operatora, a jednocześnie dodaje do niej nowe programy FTA, tak aby nie utracić dotychczasowego układu listy.
Po zakończeniu skanowania pojawi się kilka nowych pozycji, często umieszczonych na końcu listy programów lub w osobnej sekcji. Wtedy można je przenieść na wybrane numery, dodać do ulubionych lub pozostawić w domyślnej kolejności. Przy pierwszym skanowaniu przydaje się chwila cierpliwości, bo nie wszystkie kanały będą interesujące, ale po odrzuceniu duplikatów i stacji obcojęzycznych zostaje kilka konkretów, które faktycznie mogą uzupełnić codzienne oglądanie.
Kiedy warto wezwać instalatora
Samodzielne eksperymenty z ustawianiem anteny mają sens, jeśli masz dostęp do balkonu lub dachu, nie boisz się pracy na wysokości i potrafisz korzystać z prostych narzędzi. Kiedy jednak sygnał mimo prób wciąż jest zbyt słaby, obraz zacina się przy opadach, a dekoder pokazuje komunikaty o zbyt niskiej jakości sygnału, rozsądniej jest sięgnąć po pomoc fachowca. Rekomendowani monterzy oferują pomoc techniczną zarówno przy nowych instalacjach, jak i przy kłopotach z istniejącym zestawem, często znajdując przyczynę problemów w źle zarobionych złączach F albo w przetartym kablu na zewnątrz budynku.
W okolicach Warszawy, czy to w samej stolicy, czy w miejscowościach podmiejskich, profesjonalni instalatorzy anten są w stanie w ciągu jednej wizyty nie tylko ustawić antenę z odpowiednim zapasem MER, ale również doradzić, czy warto wymienić przewody, konwerter lub uchwyt. Dzięki temu odbiór polskich kanałów niekodowanych staje się dodatkiem, który działa bezproblemowo, a instalacja antenowa jest przygotowana na przyszłe zmiany po stronie nadawców czy operatorów satelitarnych.
Dlaczego polskie kanały FTA nadal mają sens
Mimo rozwoju platform streamingowych i bogatych pakietów płatnych, polskie kanały niekodowane z anteny satelitarnej wciąż mają swoje miejsce w domowych instalacjach. Po pierwsze, stanowią realne uzupełnienie podstawowej oferty, pozwalając śledzić dodatkowe treści informacyjne, religijne czy muzyczne bez dodatkowych opłat. Po drugie, przy awarii karty, problemach z rozliczeniem czy przerwie w dostępie do pakietu płatnego, kanały FTA często pozostają dostępne, co bywa wybawieniem, gdy na przykład zależy ci na odbiorze konkretnej transmisji lub serwisu informacyjnego.
Po trzecie, dobrze ustawiona antena i poprawnie wykonana instalacja z kablem z pełnej miedzi oraz solidnym konwerterem to inwestycja na dłużej, która pozwala spokojnie korzystać zarówno z oferty operatora, jak i z darmowych programów. Dlatego jeśli dziś korzystasz z Polsat Box lub Canal+, a antena na Hotbirda już wisi na ścianie czy balkonie, warto poświęcić chwilę, aby uruchomić w dekoderze wyszukiwanie kanałów niekodowanych. Dzięki temu z jednej instalacji wyciągniesz znacznie więcej, niż wynika tylko z samej umowy abonamentowej.
Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Rekomendowani instalatorzy Canal+ oraz Polsat Box, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)