Bent Høye og Bjørn Henning Østenstad

Tvangslovutvalget fremmer institusjonsomsorgen

Et sterkt og ensidig fokus på regulering av tvang, bidrar til at tvangslovutvalget gjenninnfører institusjonsomsorgen for mennesker med utviklingshemming.

Tvangslovutvalget har utvilsomt utført en stor jobb. Innstillingen er på 809 sider. Lovteksten er på 27 sider. Imidlertid har en lettet på kravet om at tjenestene skal være knyttet til individet og ikke til boligen. En har glemt at institusjonenes tid er forbi og at mennesker med utviklingshemming også har rett til et hjem, på lik linje med andre. Når innstillingen kun nevner, men ikke bruker FN-konvensjonen om rettighetene til mennesker med nedsatt funksjonsevne (CRPD) og holder et ensidig fokus på regulering av tvang, så blir forslaget til et gufs fra 1960-tallet.

Forslaget til lovverk vil styrke institusjonsomsorgen. Siden 1991 har tjenestene til mennesker med utviklingshemming vært knyttet til individet og ikke til boligen. Tvangsbegrensningsloven knytter tjenestene til boligen. I § 2-1 fremmes blant annet et krav om "å sørge for at institusjoner og boliger særskilt tilrettelagt for heldøgns helse- og omsorgstjenester er faglig og materielt i stand til å yte tilfredsstillende behandling og omsorg og å systematisk evaluere faktorer av betydning for bruk av tvang".

§ 5-1 sidestiller institusjoner og hjemmene til de fleste med utviklingshemming:

For beslutning om og gjennomføring av innleggelse og opphold i institusjon som personen ikke motsetter seg og som ikke omfattes av § 5-2, gjelder vilkårene i § 6-2. Tilsvarende gjelder for opphold i bolig særskilt tilrettelagt for heldøgns helse- og omsorgstjenester.

§ 5-7 følger opp:

For person som mottar heldøgns helse- og omsorgstjenester utenfor helseinstitusjon, kan det treffes vedtak om og gjennomføres utgangsbegrensende tiltak som vedkommende motsetter seg, i tiden fra kl. 23.00 til kl. 06.00.

Fra § 6-17: ... I sak om tiltak etter §§ 5-4, 5-5 og 6-10 kan nødvendig undersøkelse av personen skje i helseinstitusjon utenfor psykisk helsevern eller i bolig særskilt tilrettelagt for heldøgns helse- og omsorgstjenester, dersom ...

Fra § 7-1: For institusjon i helse- omsorgstjenesten kan ledelsen fastsette regler for den sosiale samhandlingen mellom personer som har opphold der (husordensregler). Tilsvarende gjelder for fellesarealer som eies eller leies av virksomheten og er tilknyttet boliger der det ytes heldøgns helse- og omsorgstjenester. ... Husordensregler skal ha som formål at rettigheter og behov for alle som oppholder seg i institusjonen eller er tilknyttet tiltak der det ytes heldøgns helse- og omsorgstjenester, ivaretas på en forsvarlig måte,og legge til rette for at virksomheten kan yte gode tjenester i samsvar med sitt formål. ... Utformingen av husordensregler må vurderes konkret ut fra formålet med og behovet i institusjonen eller tiltak der det ytes heldøgns helse- og omsorgstjenester. Det skal tilrettelegges for medvirkning fra de som har opphold i institusjon eller er tilknyttet tiltak der det ytes heldøgns helse- og omsorgstjenester.

Det å trekke boligpolitikken inn i tvangslovgivningen er noe som ethvert sivilisert samfunn greier seg best uten. Den ene statsråden etter den andre har holdt frem at Norge skal etterleve CRPD-komiteens anbefalinger. En av disse anbefalingene er: "Develop, implement and provide adequate human, financial and technical resources for an effective deinstitutionalization plan, particularly for implementing the transformation to independent living arrangements, with a clear time frame and benchmarks, involving persons with disabilities through their representative organizations at all stages".

Jens Petter Gitlesen

20 juni 2019

  • 2025-11-30

Czy warto zlecić montaż anteny satelitarnej instalatorowi

Zastanawiasz się nad tym, czy samodzielnie zamontować antenę satelitarną, czy może jednak zdecydować się na pomoc fachowca ? To pytanie spędza sen z powiek niejednemu użytkownikowi Polsat Box czy Canal+. Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników: umiejętności technicznych, dostępnych narzędzi, warunków lokalnych oraz oczekiwań co jakości odbioru. Ja sam przechodziłem przez ten dylemat przy okazji modernizacji własnej instalacji i dzisiaj podzielę się z Tobą praktycznymi spostrzeżeniami, które pomogą podjąć właściwą decyzję.

Montaż anteny satelitarnej to czynność, która wymaga precyzji i cierpliwości. Warto zastanowić się nad kilkoma podstawowymi kwestiami. Czy masz doświadczenie w pracach wysokościowych ? Czy posiadasz podstawowe narzędzia, takie jak wkrętarka, klucze czy poziomica ? A może mieszkasz w bloku i nie możesz wiercić w elewacji ? Te wszystkie aspekty mają znaczenie. Rekomendowani monterzy oferują pomoc techniczną w razie problemów, co może być sporym udogodnieniem dla osób ceniących spokój i gwarancję prawidłowego działania.

Jeśli zdecydujesz się na samodzielny montaż, zaoszczędzisz na kosztach usługi, która w zależności od regionu i złożoności instalacji może wynieść od kilkuset do nawet tysiąca złotych. Z drugiej strony, ewentualne błędy w ustawieniu anteny mogą skutkować słabym sygnałem, zanikami obrazu w czasie deszczu czy brakiem dostępu do niektórych kanałów. W przypadku zatrudnienia profesjonalnego instalatora, otrzymujesz gwarancję na wykonaną pracę i pewność, że instalacja przebiegnie zgodnie ze sztuką. Rekomendowani instalatorzy telewizji cyfrowej zapewniają wsparcie po montażu, co oznacza, że w razie jakichkolwiek problemów możesz liczyć na ich interwencję.

Sprzęt potrzebny do instalacji – co kupić i gdzie szukać

Przed przystąpieniem do prac trzeba odpowiednio przygotować się pod względem sprzętowym. Na rynku dostępnych jest wiele produktów o różnych parametrach, ale nie wszystkie nadają się do domowej instalacji. Osobiście przeszukałem oferty kilku polskich sklepów specjalistycznych i mogę polecić kilka sprawdzonych rozwiązań.

Antena satelitarna stanowi podstawowy element całego układu. Warto postawić na produkty renomowanych marek, takich jak Telmor czy Gibertini. W ofercie Telmor znajdują się modele o średnicy 80cm, które sprawdzają się w większości polskich lokalizacji. Antena 80 TT PREMU w kolorze niebieskim to propozycja dla osób szukających niezawodnego rozwiązania w przystępnej cenie. Dla wymagających użytkowników, szukających lepszych parametrów w warunkach słabego sygnału, polecam OP 90 LN Gibertini o średnicy 90cm z grafitową czaszą. W miejscach o szczególnie trudnych warunkach odbiorowych, gdzie sygnał jest słaby lub występują zakłócenia, warto rozważyć większe talerze, nawet do 125cm.

Konwerter LNB to kolejny kluczowy komponent, którego jakość bezpośrednio przekłada się na jakość odbioru. Współczynnik szumów wyrażany w decybelach powinien być jak najniższy – im niższy, tym lepsza jakość obrazu. Optymalne wartości to 0,2-0,3dB. Na rynku dostępne są konwertery z jednym, dwoma, czterema lub ośmioma wyjściami. Do typowej instalacji domowej wystarczy konwerter Quad LNB, który umożliwia podłączenie czterech odbiorników satelitarnych. Osobiście używałem Inverto Quad Premium 0,2dB – jego parametry są bardzo dobre, a cena przystępna. Alternatywą jest konwerter SC-40 Quad Telmor z wbudowanymi filtrami blokującymi sygnały 5G i GSM, co w dzisiejszych czasach jest bardzo istotne w miastach. Dla instalacji z większą liczbą odbiorników, np. w domach wielorodzinnych, warto rozważyć konwerter Octo LNB z ośmioma wyjściami.

Kabel koncentryczny to żyła instalacji i nie wolno na nim oszczędzać. Polecam przewody klasy A lub A+, takie jak TriSet-113, który ma impedancję 75Ω i skuteczność ekranowania na poziomie 100dB. Taki kabel wykonany jest z pełnej miedzi i ma wielowarstwowe ekranowanie – folia Al/PET/Al oraz oplot aluminiowy 81%. Minimalny promień gięcia wynosi 35mm, co trzeba pamiętać podczas prowadzenia instalacji. Kabel spełnia normy europejskie i posiada certyfikat CPR klasy Eca.

Narzędzia i akcesoria montażowe

Poza podstawowymi składnikami, potrzebne będą również narzędzia. Do ustawienia anteny niezbędny jest miernik sygnału satelitarnego. Profesjonalne urządzenia, takie jak Satlook Digital NIT, pozwalają nie tylko na pomiar siły sygnału, ale także na analizę parametrów jakościowych – MER, BER, C/N. Miernik obsługuje DiSEqC i identyfikuje transpondery za pomocą NIT, co ułatwia znalezienie właściwego satelity. Dla amatorów dostępne są tańsze, prostsze mierniki, ale ich dokładność jest niższa.

Do zamocowania anteny potrzebne są uchwyty i maszty. W blokach popularne są uchwyty balkonowe zaciskane na poręczy, np. uchwyt ZEZ 80/120 Telmor, który umożliwia montaż drugiego konwertera i jednoczesny odbiór sygnałów z Hotbird 13°E i Astry 19,2°E. Dla montażu na dachu konieczny jest stabilny maszt stalowy o długości 1,5m i średnicy 38-40mm. Maszt powinien być składany, co ułatwia transport i montaż. Pamiętaj o użyciu poziomicy – maszt musi być idealnie pionowy, bo nawet niewielkie odchylenie przekłada się na błąd w namierzeniu satelity.

Montaż anteny satelitarnej – balkon czy dach ?

Wybór miejsca montażu to sprawa kluczowa dla jakości sygnału. Antena musi mieć nieprzeszkodzoną widoczność w kierunku południowym, gdzie znajdują się satelity geostacjonarne. Drzewa, budynki, a nawet balkonowe przesłony mogą skutecznie zablokować sygnał.

Instalacja na balkonie

Montaż anteny na balkonie to najczęstsze rozwiązanie w blokach. Najwygodniejszym sposobem jest użycie uchwytu balkonowego zaciskanego na barierce – nie trzeba wiercić w ścianie, co ma znaczenie wynajmującym mieszkania. Uchwyt powinien być stabilny i odporny na wiatr – pamiętaj, że talerz o średnicy 80-90cm to spora powierzchnia, która przy mocniejszych podmuchach generuje siłę. Alternatywą jest stojak balkonowy – wolnostojący maszt obciążony płytami chodnikowymi. Taka konstrukcja nie wymuje mocowania do balkonu, ale zajmuje więcej miejsca.

Połóż antenę przy krawędzi balkonu, jak najwyżej, aby zapewnić czystą linię widzenia na południe. W przypadku anten z wieloma konwerterami, takich jak zestaw do odbioru Hotbird i Astry, użyj regulowanego uchwytu typu ZEZ. Odległość kątowa pomiędzy satelitami wynosi 6-9 stopni – uchwyt pozwala na precyzyjną regulację tego odstępu.

Montaż na dachu domu

Montaż anteny na dachu to rozwiązanie dla właścicieli domów jednorodzinnych. Najpopularniejsze są uchwyty kominowe – stalowe obejmy z taśmą, które mocują maszt do komina bez konieczności wiercenia. Dla ścian polecam uchwyty ścienne przykręcane do muru. W każdym przypadku miejsce musi być stabilne i zapewniać otwarty widok na południe.

Maszt ustaw pionowo za pomocą poziomicy – to fundament poprawnego działania instalacji. Niewielkie odchylenie od pionu powoduje błąd w namierzeniu orbity satelitarnej. Na dachu antena jest bardziej narażona na działanie wiatru, więc wszystkie śruby dokręć porządnie. Koniecznie użyj podkładek sprężystych, aby zapobiec poluzowaniu się połączeń w czasie eksploatacji.

Ustawienie kąta elewacji i azymutu – precyzja się liczy

Gdy antena jest już zamocowana, czas na najtrudniejszą część – jej właściwe nakierowanie. Hot Bird 13°E, najpopularniejszy satelita w Polsce, wymaga ustawienia anteny w określonym kierunku. Dla Warszawy parametry są następujące: azymut 187° i elewacja 31°. Podobne wartości obowiązują w całym województwie mazowieckim – w Szczecinie będzie to 191°/29°, w Krakowie 185°/33°, w Gdańsku 189°/30°. Różnice te wynikają z szerokości geograficznej i położenia względem satelity.

Azymut to kierunek w poziomie, który wyznaczamy względem północy. Użyj kompasu, ale trzymaj go z dala od metalowych elementów anteny, bo te zakłócają wskazania. Wstępnie ustaw antenę mniej więcej na południe, a potem wykonaj drobne korekty. Elewacja to kąt nachylenia anteny w pionie. Na ramieniu anteny znajduje się podziałka – ustaw ją zgodnie z obliczeniami dla Twojej lokalizacji. Lekko zatrzymaj śruby, aby talerz trzymał pozycję, ale nadal dał się delikatnie poruszać.

Podłącz dekoder lub miernik sygnału i patrz na wskazania. Zakres częstotliwości wejściowej dekodera to 950-2150 MHz, a poziom sygnału wejściowego powinien wynosić od -65 do -25 dBm. Delikatnie ruszaj czaszą – bardzo powoli, w ruchach kilkumilimetrowych – w lewo-prawo i góra-dół, aż znajdziesz maksymalną jakość sygnału. Gdy osiągniesz najlepsze wartości, dokręć mocno wszystkie śruby.

Na koniec ustaw skos konwertera (polaryzację). Dla Hot Bird 13°E w Polsce wymaga to lekkiego obrotu konwertera w uchwycie, zazwyczaj o około 5° w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, patrząc od frontu anteny. Kabel wychodzący z konwertera powinien zwisać pionowo w dół – ta drobna regulacja potrafi poprawić jakość odbioru słabszych kanałów.

Pomiar i optymalizacja sygnału – nie tylko siła się liczy

Wielu amatorów skupia się wyłącznie na sile sygnału, ale to błąd. Równie ważne, a w praktyce nawet ważniejsze, są parametry jakościowe. MER (Modulation Error Ratio) to współczynnik błędu modulacji, który mówi o marginesie bezpieczeństwa instalacji. Dla telewizji satelitarnej DVB-S2 przy modulacji 8PSK minimalna wartość MER wynosi 11-13dB, ale typowa instalacja powinna mieć 14-16dB. Im wyższa wartość, tym większa tolerancja na zakłócenia.

Drugim kluczowym parametrem jest Link Margin – czyli margines bezpieczeństwa. Wartość 3dB to absolutne minimum – gdy Link Margin zbliża się do zera, dekoder traci zdolność do korekcji błędów i obraz zacina się. Dobra instalacja powinna mieć Link Margin na poziomie 6dB lub więcej, co zapewnia stabilny odbiór nawet w trudnych warunkach pogodowych.

Miernik Satlook Digital NIT pokazuje wszystkie te parametry na jednym ekranie: poziom sygnału RF, MER, BER (Bit Error Rate – współczynnik błędów bitowych) oraz C/N (stosunek nośnej do szumu). Urządzenie obsługuje funkcję DiSEqC i automatycznie rozpoznaje transpondery za pomocą NIT (Network Information Table), co ułatwia identyfikację satelity. Dla amatorów miernik ten może być zbyt drogi, ale wynajem od znajomego instalatora to często dobre rozwiązanie.

Typowe problemy i sposoby ich rozwiązywania

Nawet dobrze wykonana instalacja może sprawiać problemy. Oto najczęstsze z nich i sposoby radzenia sobie z nimi:

  • Brak sygnału mimo prawidłowego ustawienia – sprawdź połączenia kablowe, zwłaszcza złącza typu F. Luźne złącze powoduje słaby sygnał i zaniki. Skręć złącza ręcznie, ale nie przesadź – zbyt mocne dokręcenie może uszkodzić przewód.
  • Zanik sygnału w czasie deszczu – to często oznaka zbyt niskiego Link Margin. Sprawdź wartość MER – jeśli jest poniżej 12dB, antena wymaga ponownej regulacji. Możliwe też, że talerz jest za mały – rozważ wymianę na 90cm.
  • Zakłócenia obrazu i dźwięku – przyczyną mogą być sygnały LTE/5G. Użyj konwertera z wbudowanym filtrem blokującym, np. SC-40 Quad Telmor. Sprawdź też jakość kabla – słabe ekranowanie powoduje przenikanie zakłóceń.
  • Problem z odbiorem kanałów z dwóch satelitów – przy instalacji dwóch konwerterów na jednej czaszy precyzja jest kluczowa. Użyj regulowanego uchwytu ZEZ i dokładnie ustaw odstęp 6-9°. Sprawdź, czy żaden z konwerterów nie zasłania drugiemu pola widzenia.
  • Sygnalizacja błędu na dekoderze – sprawdź zasilanie konwertera (14-18V) i sygnał 22kHz. Niektóre dekodery wymagają aktualizacji oprogramowania po pierwszym uruchomieniu.

Dekodery i moduły CAM – wybór odpowiedniego urządzenia

Wybór dekodera zależy od tego, jakie usługi chcesz odbierać. Polsat Box i Canal+ oferują różne urządzenia z unikalnymi funkcjami.

Polsat Box Soundbox 4K to hybrydowy dekoder z wbudowanymi głośnikami, współpracujący z akustyką Bang & Olufsen i technologią Dolby Atmos. Urządzenie działa na Android TV 12, ma 3GB RAM i 16GB pamięci, Wi-Fi 6 oraz obsługuje HBO Max, Disney+, Sky Showtime i Polsat Box Go. Niestety, nie ma dostępu do Netflix – to ważne ogranicenie dla wielu użytkowników. Minimalna prędkość internetu to 8 Mb/s dla HD i 25 Mb/s dla 4K.

Polsat Box 4K Lite to tańsza wersja, bez zaawansowanych funkcji audio, ale z pełnym dostępem do kanałów 4K. Dla osób, które chcą odbierać telewizję bez dodatkowego dekodera, dostępny jest moduł CAM CI+. Nowy moduł Polsat Box nie wymaga fizycznej karty – wszystkie dane są zapisane w pamięci urządzenia, a aktywacja odbywa się automatycznie po podłączeniu do gniazda CI+ w telewizorze. To wygodne rozwiązanie, ale bez funkcji nagrywania czy zaawansowanych aplikacji.

Canal+ Dualbox+ 4K to dekoder Mediatek K8 MT5751A z 2GB RAM i 8GB pamięci eMMC. Obsługuje Netflix, Player, HBO Max i Viaplay, ale brak Disney+, Sky Showtime czy YouTube. Dekoder ma dwa wejścia satelitarne, złącze Ethernet, USB 2.0 i HDMI 2.0a. Warto zaznaczyć, że wspiera technologię Unicable – możliwe jest korzystanie z jednoprzewodowej instalacji satelitarnej, co upraszcza okablowanie w domach z wieloma telewizorami.

Canal+ Ultrabox+ 4K to bardziej zaawansowana wersja, z dyskiem twardym 500GB i dodatkowymi funkcjami, takimi jak Replay TV do 8h wstecz i TimeShift do 2h. Dla użytkowników preferujących sam streaming, Canal+ oferuje Canal+ BOX+ – urządzenie OTT działające wyłącznie przez internet.

Koszty i wsparcie techniczne – co się opłaca ?

Zestaw podstawowy do odbioru telewizji satelitarnej to wydatek rzędu kilkuset złotych. Antena 80cm Telmor kosztuje około 130-150 zł, konwerter Quad Inverto Premium około 50-70 zł, kabel TriSet-113 to koszt kilku złotych za metr. Do tego dochodzą uchwyty, złącza i ewentualnie miernik. Jeśli nie posiadasz narzędzi, musisz doliczyć ich zakup lub wypożyczenie.

Usługa montażu przez profesjonalnego instalatora to koszt rzędu 300-600 zł, w zależności od trudności dostępu i lokalizacji. W cenie często jest zawarta gwarancja na wykonanie i wsparcie techniczne przez okres 12 miesięcy. Rekomendowani monterzy oferują pomoc techniczną w razie problemów, co w praktyce oznacza, że w przypadku zaniku sygnału czy innych usterek przyjeżdżają na miejsce i naprawiają instalację bez dodatkowych opłat. To spore udogodnienie, szczególnie dla osób nie mających czasu na samodzielne diagnozowanie problemów.

Samodzielny montaż wymaga poświęcenia czasu – minimum 2-3 godzin dla osoby doświadczonej, a dla laika nawet cały dzień. Warto też pomyśleć o koszcie alternatywnym – czy Twój czas warte jest więcej niż koszt usługi ? Jeśli cenisz sobie pewność i gwarancję, skorzystanie z instalatora to rozsądna inwestycja.

Wpływ na środowisko – czy satelita jest eko ?

W dzisiejszych czasach coraz więcej osób zwraca uwagę na ślad węglowy generowany przez codzienne czynności. Oglądanie telewizji też ma swoje konsekwencje dla środowiska. Według dostępnych danych, telewizja satelitarna emituje średnio 4,7 g CO2 na godzinę oglądania. Dla porównania, streaming internetowy to aż 26,2 g CO2/h, a telewizja naziemna DVB-T2 to 3,3 g CO2/h. Różnica wynika z zużycia energii przez serwery streamingowe i infrastrukturę internetową.

Warto jednak pamiętać, że na ślad węglowy ma wpływ również źródło energii elektrycznej w danym kraju. Jeśli Twoja instalacja fotowoltaiczna dostarcza zieloną energię, wpływ na środowisko jest jeszcze mniejszy. Warto więc rozważyć, czy wszystkie kanały muszą być odbierane przez internet, czy może lepiej polegać na stabilnym sygnale satelitarnym o niższym śladzie węglowym.

Rodzaj odbioruEmisja CO2 (g/h)Stabilność sygnałuWymagania infrastrukturalne
Telewizja satelitarna4,7Wysoka, niezależna od pogodyAntena satelitarna, konwerter, kabel
Streaming internetowy26,2Zależy od prędkości internetuStabilne łącze internetowe, min. 8-25 Mb/s
Telewizja naziemna DVB-T23,3Średnia, zależy od odległości od nadajnikaAntena naziemna, wzmacniacz (opcjonalnie)

Dodatkowo, warto pomyśleć o energooszczędności samego dekodera. Nowoczesne urządzenia, takie jak Polsat Box Soundbox 4K czy Canal+ Dualbox+ 4K, mają tryb czuwania z poborem poniżej 0,5W. To niewiele, ale przy milionach takich urządzeń ma to znaczenie dla środowiska.

Podsumowując, wybór pomiędzy instalatorem a samodzielnym montażem to sprawa indywidualna. Jeśli masz czas, cierpliwość i lubisz techniczne wyzwania – spróbuj sam. Jeśli cenisz pewność, gwarancję i oszczędność czasu – zaufaj profesjonalistom. W każdym razie, ważne jest, aby instalacja była wykonana starannie, z odpowiednimi materiałami, bo tylko to zapewni stabilny odbiór przez lata.

Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Rekomendowani instalatorzy Canal+ oraz Polsat Box, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)