Tom Tvedt

Stortingsmeldingen som ikke kom

Når den varslede stortingsmeldingen om grunnleggende rettigheter til mennesker med utviklingshemning ikke er kommet til nå, så viser det manglende vilje, engasjement og prioriteringer fra regjeringshold.

I rundt 20 år har politikken overfor mennesker med utviklingshemning beveget seg i strid med nasjonale politiske målsetninger og internasjonale forpliktelser. Gjentatte ganger har Stortinget bedt om å få utviklingen tilbake på sporet. Lite har skjedd. Heller ikke den varslede stortingsmeldingen om grunnleggende rettigheter for mennesker med utviklingshemning synes å komme. Kommer den, så er fristen for Stortingsbehandling for lengst passert.

Tolgasaken ble grundig belyst av VG og viste hvordan vergemålsordningen kan fungere mer som tvang og umyndiggjøring enn som hjelp. Riksrevisjonen, Stortingets kontroll og konstitusjonskomite, Likestillings- og diskrimineringsombudet samt FNs funksjonshemmedekomite har påpekt de samme feil og mangler, uten at myndighetene startet arbeidet med å utvikle beslutningsstøtte.

Nasjonale tilsyn med tjenestene til mennesker med utviklingshemning, viser at lovbrudd er normalen. Samtlige nasjonale tilsyn har avdekt lovbrudd i mellom 70 og 90 prosent av tilfellene.

Institusjonslignende boliger er blitt normen for mennesker med utviklingshemning. Boligpolitikken overfor vanskeligstilte, er Kommunal- og moderniseringsdepartementets ansvar. Men boligpolitikken overfor mennesker med utviklingshemning er Helse- og omsorgsdepartementets ansvar og finansieres ved investeringstilskuddet til omsorgsboliger og sykehjem. VG avslørte at minst 2500 personer med utviklingshemning ulovlig var underlagt besøksforbud. Besøksforbudet ble innført fordi mange kommuner betraktet boliger til mennesker med utviklingshemning som institusjoner og ikke som private hjem.

I stortingsmelding 47 (1989-90) ble det slått fast at arbeidstilbudet til mennesker med utviklingshemning skulle bygges ut etter hvert. Aldri har det vært flere med utviklingshemning uten jobb enn i dag.

I 1992 nedla en spesialskolene. I dag er det flere elever i spesialavdelinger og spesialskoler enn i spesialskolenes storhetstid.

Slik kan jeg fortsette. Staten har mange og vakre politiske målsetninger. Problemet er at målsetningene ikke følges.

Nå er det snart fem år siden Rettighetsutvalget avga innstillingen NOU 2016: 17 «På lik linje» og tre år siden Stortinget ba regjeringen om å utarbeide en stortingsmelding om hvordan grunnleggende rettigheter skulle sikres også for mennesker med utviklingshemning. Det er alvorlig når regjeringen ikke følger opp Stortingets vedtak. Det er tragisk når manglende handlekraft medfører at regjeringen ikke foreslår tiltak for å løse problemene som har vedvart i minst 20 år. Det er veldokumentert og at mennesker med utviklingshemning ikke får sine grunnleggende rettigheter. Mange har knapt selvbestemmelse. Tilsyn viser at mange ikke har aktive og meningsfullt liv. Det blir stadig vanskeligere å være inkludert i samfunnet på lik linje med andre.

En hastemelding, full av fine målsetninger og tom for effektive tiltak, trenger vi ikke. Vi trenger en melding som forteller hvordan en kan løse utfordringene som ble påpekt i NOU 2016: 18 «På lik linje» og presisert i Stortingets anmodningsvedtak.

Tom Tvedt

12 april 2021

  • 2025-11-16

Gdzie i jak wymienić dekoder na 4K

Jeśli jeszcze oglądasz telewizję w rozdzielczości, która nie wykorzystuje pełni możliwości twojego nowoczesnego telewizora, prawdopodobnie tracisz coś ważnego. Przejście na jakość 4K Ultra HD to nie tylko kwestia mody, ale realna różnica w codziennym odbiorze. Jako redaktor, który testował dziesiątki urządzeń, mogę ci powiedzieć, że zmiana jest kolosalna. Obraz zyskuje na ostrości, kolory stają się żywsze, a detale, które wcześniej umykały, nagle są doskonale widoczne. To tak, jakby zdjąć cienką warstwę kurzu z ekranu. Wymiana dekodera to często prostsza czynność, niż się wydaje, a korzyści są natychmiastowe. W tym artykule krok po kroku pokażę ci, jak dokonać tej zmiany, unikając typowych problemów i ciesząc się najlepszą jakością obrazu, jaką oferuje współczesna telewizja.

Przygotowanie do wymiany: co musisz wiedzieć i mieć ?

Zanim przystąpisz do jakichkolwiek czynności, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie. Nie chodzi tu tylko o nowy dekoder, ale także o sprawdzenie twojej obecnej instalacji i telewizora. Po pierwsze, upewnij się, że twój telewizor obsługuje rozdzielczość 4K UHD. To absolutna podstawa. Większość modeli sprzedawanych od kilku lat ma tę funkcję, ale warto to potwierdzić w instrukcji obsługi lub specyfikacji technicznej. Po drugie, sprawdź ofertę twojego operatora. Zarówno Polsat Box, jak i Canal+ mają w swojej ofercie kilka modeli dekoderów 4K. Różnią się one funkcjami, ilością złączy i możliwościami.

  • Dekodery Polsat Box 4K: podstawowy model Polsat Box 4K, bardziej kompaktowy Polsat Box 4K Lite oraz Soundbox 4K z zaawansowanym systemem dźwięku.
  • Dekodery Canal+ 4K: flagowy Ultrabox+ 4K oraz Dualbox+ 4K, który pozwala na podgląd dwóch kanałów na raz.

Skontaktuj się z biurem obsługi klienta twojego operatora i zapytaj o warunki wymiany. Często jest to możliwe w ramach przedłużenia umowy lub za symboliczną miesięczną dopłatą. Zapytaj także, czy twój obecny pakiet telewizyjny obejmuje kanały w jakości 4K. Bez tego nowy dekoder nie wykorzysta w pełni swoich możliwości. Rekomendowani instalatorzy Canal+ oferują często zdalną pomoc w weryfikacji tych informacji, co może zaoszczędzić ci czasu.

Niezbędne akcesoria i narzędzia

Do samej wymiany nie potrzebujesz wielu narzędzi, ale kilka elementów jest kluczowych. Przede wszystkim, dobry kabel HDMI. Stary kabel, który kupiłeś dziesięć lat temu, prawdopodobnie nie przekaże sygnału 4K. Szukaj kabla HDMI o standardzie High Speed lub Premium High Speed, który obsługuje przepustowość potrzebną dla 4K, HDR i wysokiej częstotliwości odświeżania. W sklepach, takich jak te, które przeglądałem, znajdziesz modele od firm like Hama, Bandridge czy Defender, które spełniają te wymagania. Kolejna rzecz to ewentualnie przedłużacz sieciowy, jeśli twój dekoder ma stać w innym miejscu niż router, a planujesz używać go przez sieć LAN. Przygotuj także podstawowe narzędzia: śrubokręt krzyżakowy, nożyk do kabli i może szczypce. Pamiętaj, aby przed rozpoczęciem prac odłączyć wszystkie urządzenia od prądu. To podstawowa zasada bezpieczeństwa.

Krok po kroku: wymiana dekodera w twoim domu

Gdy masz już nowy dekoder i niezbędne akcesoria, możesz przystąpić do działania. Proces jest generalnie prosty i intuicyjny, ale warto postępować metodycznie.

Krok 1: Wyłączenie i odłączenie starego dekodera

Zacznij od wyłączenia starego dekodera za pomocą przycisku na przednim panelu. Następnie odłącz go od zasilania. Teraz kolej na kable. Ostrożnie odłącz kabel antenowy (zwykle zakończony złączem F) z gniazda oznaczanego jako LNB IN lub SAT IN. Następnie odłącz kabel HDMI łączący dekoder z telewizorem. Jeśli masz podpięty dodatkowo kabel sieciowy LAN, optyczny audio lub inne, odłącz je także. Zapamiętaj, gdzie był podłączony który kabel – możesz zrobić zdjęcie telefonem. Teraz możynieś wynieść stary dekoder.

Krok 2: Podłączenie nowego dekodera 4K UHD

Wyjmij nowy dekoder z opakowania i ustaw go w docelowym miejscu. Podłącz kabel antenowy do tego samego typu gniazda na nowym dekoderze – LNB IN lub SAT IN. To najważniejsze połączenie, które zapewni sygnał. Następnie weź nowy, wysokiej jakości kabel HDMI i podłącz jeden koniec do gniazda HDMI w dekoderze, a drugi do wolnego gniazda HDMI w twoim telewizorze. Dla najlepszej jakości polecam użyć gniazda HDMI oznaczonego jako ARC lub eARC, jeśli twój telewizor je posiada. Jeśli planujesz stałe połączenie z internetem, podłącz kabel sieciowy LAN z routera do gniazda LAN w dekoderze. Na końcu podłącz zasilacz do dekodera i włącz go do gniazdka elektrycznego.

Krok 3: Pierwsze uruchomienie i konfiguracja podstawowa

Włącz zasilanie dekodera. Powinien on uruchomić się, a na ekranie telewizora pojawić się obraz. Pamiętaj, aby przełączyć źródło sygnału w telewizorze na odpowiednie wejście HDMI, do którego podłączyłeś dekoder. Telewizor powinien wykryć nowe urządzenie i uruchomi się proces konfiguracji. Będziesz musiał wybrać język, połączyć się z siecią Wi-Fi (jeśli nie używasz kabla LAN) oraz zalogować się lub aktywować usługę. Proces aktywacji jest zwykle bardzo prosty i polega na wpisaniu kodu wyświetlanego na ekranie na stronie internetowej operatora lub dodzwonieniu się na infolinię. Operator zdalnie przepisze twoją subskrypcję na nowy sprzęt. Całość nie powinna zająć więcej niż 15-20 minut.

Konfiguracja zaawansowana: wydobywamy pełnię 4K

Gdy podstawowa konfiguracja zostanie zakończona, warto zagłębić się w ustawienia, aby mieć pewność, że oglądasz obraz w najlepszej możliwej jakości.

Ustawienia rozdzielczości i HDR w dekoderze

Wejdź w menu ustawień twojego nowego dekodera. Znajdź sekcję związaną z obrazem lub wyjściem wideo. Powinieneś znaleźć tam opcję ustawienia rozdzielczości wyjściowej. Upewnij się, że wybrana jest najwyższa dostępna, czyli 2160p lub 4K UHD. Niektóre modele mają opcję "Auto", która jest zazwyczaj najlepszym wyborem, ponieważ pozwala dekoderowi automatycznie dopasować rozdzielczość do materiału. Następnie poszukaj ustawień związanych z HDR (High Dynamic Range). Jeśli twój telewizor obsługuje HDR (HDR10, HLG lub Dolby Vision), włącz te opcje. Dzięki temu kolory będą bogatsze, a kontrast lepszy. Warto tutaj poeksperymentować, ponieważ niekiedy ustawienie "HDR zawsze włączone" może dać lepsze efekty niż tryb automatyczny, zależy to od modelu telewizora.

Dostosowanie ustawień dźwięku

Nowe dekodery 4K oferują również zaawansowane możliwości dźwiękowe. Jeśli posiadasz system kina domowego z wzmacniaczem AV, podłącz dekoder bezpośrednio do niego za pomocą kabla HDMI, aby móc odbierać dźwięk w formatach takich jak Dolby Digital Plus czy nawet Dolby Atmos. W ustawieniach dźwięku dekodera wybierz wtedy opcję "Dźwięk surowy" lub "Bitstream", co pozwoli wzmacniaczowi na dekodowanie sygnału. Jeśli korzystasz z głośników telewizora, pozostaw ustawienie "PCM". Dla użytkowników Soundboxa 4K osobna konfiguracja jest zbędna, gdyż urządzenie jest zoptymalizowane pod kątem dźwięku przestrzennego.

FunkcjaPodstawowy dekoder HDDekoder 4K UHD
Maksymalna rozdzielczość1080p Full HD2160p 4K Ultra HD
Obsługa HDRBrakTak (HDR10, HLG)
Standard HDMIHDMI 1.4HDMI 2.0 lub 2.1
Aplikacje streamingoweOgraniczonePełne wersje (Netflix 4K, YouTube 4K)
Kodek wideoMPEG-4HEVC (H.265)

Czy twoja instalacja satelitarna jest gotowa na 4K ?

To bardzo ważne pytanie. W większości przypadków istniejąca instalacja satelitarna jest w pełni kompatybilna z nowymi dekoderami 4K. Sygnał kanałów 4K jest nadawany w tym samym standardzie DVB-S2, co kanały HD, ale z użyciem bardziej wydajnego kodeka wideo HEVC. Jednak jakość sygnału ma tu kluczowe znaczenie. Jeśli twoja instalacja jest stara, kable przetarte lub złącza skorodowane, mogą pojawić się problemy z odbiorem, szczególnie podczas gorszej pogody.

Stan anteny i przewodów

Jeśli twoja antena satelitarna stoi od wielu lat, warto ją obejrzeć. Sprawdź, czy czasem nie jest przesunięta przez wiatr lub czy nie pokryła jej gruba warstwa ptasich odchodów, co może pogarszać parametry odbioru. Kluczowy jest także kabel. Stare kable, zwłaszcza te z żyłą stalową lub miedziowaną, mogą nie zapewniać optymalnej transmisji. Do sygnału satelitarnego zaleca się stosowanie kabli koncentrycznych z żyłą z pełnej miedzi i dobrym ekranowaniem, na przykład typu RG-6. Taki kabel minimalizuje stresy sygnału. Sprawdź także złącza F na końcach kabla. Powinny być dobrze dociśnięte, a żyła centralna nie może być w żaden sposób uszkodzona ani zbyt krótka. Rekomendowani monterzy oferują przeglądy techniczne, które mogą wykluczyć te problemy.

Parametry sygnału a jakość 4K

Aby sprawdzić, czy sygnał jest wystarczająco dobry, wejdź w menu ustawień technicznych twojego nowego dekodera 4K. Znajdziesz tam informacje o sile i jakości sygnału dla poszczególnych transponderów. Dla telewizji satelitarnej kluczowym parametrem jest MER (Modulation Error Ratio). Im wyższa jego wartość, tym lepiej. Dla stabilnego odbioru 4K, który jest mniej odporny na błędy niż HD, wartość MER powinna wynosić co najmniej 15 dB, a najlepiej powyżej 17-18 dB. Jeśli twoje wartości są niższe, może to oznaczać konieczność delikatnego dostrojenia anteny przez specjalistę. Pamiętaj, że w Warszawie ustawienie na Hot Birda to azymut około 190 stopni i elewacja około 30 stopni, ale każde miejsce ma nieco inne parametry.

Rozwiązywanie typowych problemów po wymianie

Nawet przy najlepszym przygotowaniu czasem coś może pójść nie tak. Oto najczęstsze problemy i ich rozwiązania.

  • Brak obrazu lub komunikat "Brak sygnału": Sprawdź, czy kabel antenowy jest pewnie podłączony zarówno do anteny, jak i do dekodera. Upewnij się, że wybrałeś właściwe źródło HDMI w telewizorze. Sprawdź parametry sygnału w menu technicznym dekodera. Jeśli siła sygnału jest zerowa, problem leży po stronie instalacji antenowej.
  • Obraz 4K nie działa, jest w niższej rozdzielczości: Wejdź w ustawienia obrazu dekodera i wymuś rozdzielczość 4K. Upewnij się, że używasz kabla HDMI High Speed. Sprawdź, czy oglądany kanał rzeczywiście nadaje w 4K – nie wszystkie tak robią.
  • Problem z dźwiękiem: Sprawdź ustawienia dźwięku w dekoderze i telewizorze. Jeśli używasz zewnętrznego systemu audio, upewnij się, że dekoder jest podłączony do niego bezpośrednio, a nie przez telewizor.
  • Aplikacje nie ładują się lub działają wolno: Sprawdź połączenie z internetem. Dla komfortowego oglądania 4K w serwisach streamingowych potrzebujesz stabilnego łącza o przepustowości co najmniej 25 Mb/s. Jeśli korzystasz z Wi-Fi, rozważ podłączenie kabla LAN dla lepszej stabilności.

Jeśli którykolwiek z tych problemów się utrzymuje, nie wahaj się skontaktować z pomocą techniczną twojego operatora. Mają oni narzędzia do zdalnej diagnostyki twojego dekodera i często są w stanie rozwiązać problem w ciągu kilku minut.

Dekoder 4K a świat aplikacji i streamingu

Nowoczesne dekodery 4K to nie tylko telewizja satelitarna. To wielofunkcyjne centra rozrywki. Po podłączeniu do internetu zyskujesz dostęp do bogatego ekosystemu aplikacji. Zarówno Polsat Box, jak i Canal+ oferują w swoich dekoderach dostęp do Netflixa, Viaplay, Player.pl, HBO Max i wielu innych serwisów w wersji przystosowanej do 4K i HDR. To ogromna wygoda – wszystko masz w jednym urządzeniu, sterowane jednym pilotem. Konfiguracja jest prosta: wystarczy wejść w sklep z aplikacjami na dekoderze, znaleźć interesującą cię usługę, pobrać ją i się zalogować. Dla osób, które nie chcą w ogóle używać anteny satelitarnej, istnieją też dedykowane dekodery OTT, jak Evobox Stream od Polsatu lub Canal+ BOX+, które działają wyłącznie przez internet. Jednak wersje satelitarne dają pewność stabilnego odbioru telewizji na wypadek awarii internetu.

Alternatywy: moduły CAM dla posiadaczy telewizorów z tunerem DVB-S2

Jest jeszcze jedna opcja dla osób, które nie chcą mieć dodatkowego pudełka pod telewizorem. Jeśli twój telewizor ma wbudowany tuner satelitarny DVB-S2, możesz rozważyć zakup modułu CAM. Polsat Box oferuje moduł CAM CI+, a Canal+ moduł CAM ECP. Zasada działania jest prosta: wkładasz kartę abonencką do modułu, a moduł wsuwasz do specjalnego gniazda CI+ w telewizorze. Dzięki temu możesz oglądać kanały z twojego pakietu bezpośrednio w aplikacji telewizora. To eleganckie i minimalistyczne rozwiązanie. Ma jednak swoje wady. Po pierwsze, nie wszystkie telewizory są kompatybilne – lista wspieranych modeli jest ograniczona. Po drugie, zwykle nie uzyskasz w ten sposób dostępu do zaawansowanych funkcji dekodera, takich jak nagrywanie, pause TV czy wszystkie aplikacje. To rozwiązanie dla kogoś, kto chce przede wszystkim oglądać kanały na bieżąco w najwyższej jakości, ale bez dodatkowych "bajerów".

Co dalej ? Korzystanie z zaawansowanych funkcji

Gdy już cieszysz się podstawowym odbiorem, warto odkryć, co jeszcze potrafi twój nowy dekoder. Większość modeli 4K ma wbudowany dysk twardy lub port USB, który pozwala na nagrywanie programów telewizyjnych. Funkcja pause TV daje ci możliwość zatrzymania transmisji na żywo i powrotu do niej w dowolnym momencie. Możesz także ustawiać serie nagrań. Eksploruj aplikacje oferowane przez twojego operatora – często znajdziesz tam archiwalne odcinki seriali, dodatkowe materiały czy funkcje związane z interaktywnością. Nie bój się testować. W najgorszym wypadku zawsze możesz zresetować ustawienia do stanu fabrycznego. Pamiętaj, że profesjonalni instalatorzy są do twojej dyspozycji nie tylko przy montażu, ale także przy późniejszym szkoleniu z obsługi urządzenia. Nie wahaj się z nich skorzystać, jeśli czegoś nie jesteś pewien.

Mam nadzieję, że ten przewodnik rozwiał twoje wątpliwości dotyczące wymiany dekodera na model 4K UHD. Jak widzisz, to nie jest skomplikowana czynność, a korzyści są ogromne. Obraz staje się nieporównywalnie lepszy, a twoje urządzenie staje się centrum rozrywki dla całej rodziny. Nie zwlekaj, skontaktuj się ze swoim operatorem i zapytaj o możliwość aktualizacji. Gdy już to zrobisz, usiądź wygodnie w fotelu, weź do ręki pilot i przygotuj się na prawdziwą ucztę dla oczu. Jakość 4K UHD mówi sama za siebie.

Serwis, montaż, naprawa anten satelitarnych i telewizyjnych DVB-T2, Rekomendowani instalatorzy Canal+ oraz Polsat Box, Warszawa, województwo mazowieckie, PL, naics:238290 (antenna, household-type, installation)